Budget voor recycling zonnepanelen ruim 500% omhoog
Vanaf 1 juni 2023 betalen producenten en importeurs een verwijderingsbijdrage van €40 per 1.000 kilo aan geproduceerde/geïmporteerde zonnepanelen, ruim 6 keer zoveel als de huidige bijdrage van €6,5/ton. Stichting Organisatie Producentenverantwoordelijkheid E-waste Nederland (OPEN) beheert de pot. Tot nog toe komen in Nederland jaarlijks slechts een kleine 30.000 zonnepanelen vrij voor recycling, maar dat aantal zal de komende decennia sterk stijgen. De hogere verwijderingsbijdrage dekt de kosten voor (ontwikkeling van) hoogwaardiger recyclingmethodes voor vrijkomende zonnepanelen. Hieronder het oorspronkelijke bericht van 6 december 2021.
Zijn miljoenen zonnepanelen echt zo moeilijk te recyclen?
Zorgen over de verwerking van zonnepanelen aan het einde van hun bruikbare levensduur halen regelmatig de (sociale) media. Staat ons een milieuramp te wachten als miljoenen afgedankte panelen vrijkomen de komende decennia?
Nieuwsuur bericht dat in 2024 al 80 miljoen zonnepanelen op daken en in grond- of watergebonden projecten zijn geïnstalleerd. Dat heet in de titel van het item een ‘tikkende milieutijdbom‘. Terecht of overtrokken?
Ze zijn een 'tikkende milieutijdbom': de 40 miljoen zonnepanelen op daken en in weilanden in Nederland. En elk jaar komen er zo'n 10 miljoen bij. Maar recyclen is lastig en dus eindigen ze vrijwel altijd in… de shredder. #nieuwsuur pic.twitter.com/IVTATycgaF
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) December 5, 2021
De aangehaalde experts maken zich in het artikel vooral zorgen over de bescheiden bedragen die nu per paneel voor de recycling bij einde levensduur gereserveerd worden. De financiering voor de recycling van zonnepanelen is nu min of meer georganiseerd als de oudedagvoorziening (AOW) voor pensioengerechtigden.
Via de panelen die in een zeker jaar verkocht worden, wordt een bedrag voor de recycling van de oude panelen die in dat jaar vrijkomen betaalt.
Financiering via nieuwverkoop
Vooralsnog plaatsen we jaarlijks veel meer zonnepanelen dan we afdanken, dus is het resulterende bedrag per nieuw verkocht paneel beperkt: zo’n 13 eurocent per paneel, aldus Nieuwsuur. Er is nog nauwelijks recycling nodig.
Ooit zal Nederland genoeg capaciteit aan zonnepanelen hebben. Dan verandert de zonnepanelenhandel in een vervangingsmarkt en loopt het benodigde recyclingbedrag per paneel op.
Ervan uitgaande dat tegelijkertijd ook de prijs van zonnepanelen (nog verder) daalt, is dat een mooie maar inderdaad geen risicovrije route om de recycling te financieren.
Wat is een afgedankt zonnepaneel waard?
Opbouw zonnepanelen (Bron: Fraunhofer ISE)
Een zonnepaneel bestaat uit een behuizing van vlakglas en (meestal) aluminium, kunststoffen om zonnecellen in te pakken, kabels en aansluitingen om de opgewekte stroom af te voeren en de zonnecellen zelf.
Het aluminium frame en de kabels zijn eenvoudig te verwijderen en als schroot geld waard. Daarvoor zijn ook al reguliere recyclingroutes beschikbaar. Het glas is ook relatief eenvoudig van de zonnecellen te scheiden, en daarna eveneens via de reguliere recyclingroutes voor vlakglas te verwerken tot nieuw glas. De plastics zijn net als alle andere kunststoffen mogelijk hoogwaardig te recyclen of anders geschikt voor energieproductie.
Dan blijven enkel nog de zonnecellen zelf over. Die bestaan voornamelijk uit silicium, met sporen van elementen die de fotovoltaïsche werking voorzien en contacten van zilver, aluminium of koper om de opgewekte stroom van de cel naar de hoofdkabel te geleiden. Hoewel zonnecellen alweer decennia geproduceerd worden, zijn de meeste nog altijd in gebruik.
De beperkte volumes zonnecellen die nu vrijkomen, worden of geschredderd en opgeslagen voor verwerking in de toekomst of verwerkt tot een vulstof in bijvoorbeeld beton. Als mensen paniek zaaien over een tsunami van afgedankte zonnepanelen, bedenk dan dat alleen de zonnecellen zelf nog een uitdaging vormen. Nog even en er zijn voldoende oude zonnecellen beschikbaar om grootschalige verwerkingsinstallaties te bouwen.
Alle materialen in een zonnepaneel hebben waarde
Het filmpje hierboven is van 2012 en toont wat 10 jaar geleden al mogelijk was qua recycling. Inmiddels zijn er grote initiatieven onderweg voor de verwerking van zonnepanelen en zonnecellen.
Alle materialen in een zonnepaneel hebben waarde en de meeste van die waarde is via reguliere recycling van aluminium, glas en koper vrij eenvoudig te gelde te maken met bestaande technieken. Of het ook lukt om oude cellen weer volledig tot nieuwe zonnecellen te verwerken, zal nog moeten blijken. Misschien is een verwerking tot een laagwaardiger product of zelfs storten economisch en/of qua klimaat en milieu aantrekkelijker dan elk atoom tot een nieuwe zonnecel te verwerken.
De zonnepanelenindustrie zal hoe dan ook nooit een afvalstroom kennen die ook maar in de buurt komt van de volumes die de fossiele industrie al decennia produceert. Vuil productiewater van de oliewinning door de NAM storten we bijvoorbeeld nabij de Duitse grens in Twente. Nederlandse kolencentrales en afvalverbrandingsinstallaties produceren jaarlijks miljoenen tonnen bodem- en vliegas. Ook dat materiaal wordt gestort of laagwaardig verwerkt in bijvoorbeeld beton.
Selectieve verontwaardiging bij duurzame energie is logisch en wat mij betreft functioneel. Maar laat paniek over zonnepanelenafval niet leiden tot minder installatie van zonnepanelen. Dat verergert met zekerheid ons totale afvalprobleem.
Toevoeging 17:10: Hierbij een recentere video van een recyclingproces voor zonnepanelen. Veolia komt in Frankrijk al tot 95% recycling van de totale panelen, uitgesplitst in zo’n 10 verschillende vrij zuivere materiaalstromen. Bedankt voor de tip!
Imagecredit: Flash Dantz, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Ontdek meer van WattisDuurzaam.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Dank voor deze zeer verhelderende bijdrage. Het was natuurlijk altijd al duidelijk dat al dat geblaat over onbeheersbare afvalproblemen niets meer is dan wishful thinking van de anti-energietransitie-brigade. Maar dat het hier nu zo piekfijn is uitgelegd maakt het toch weer makkelijker om met behulp van de link een tegengeluid te laten horen hier en daar.
Het is inderdaad vreemd dat dit ook een steeds terugkerend item is. Blijkbaar is bijvoorbeeld het via Autodemontage bedrijven (aka autosloperijen..) laten verdwijnen van de andere kant van de productielijn van 75 miljoen nieuwe auto’s per jaar niet zo’n issue…
Ik lees een verhaal dat, naar mijn smaak, weinig specifiek is. Zo wordt er niet uit de doeken gedaan wat de CO2 productie is bij het recyclen van ’n paneel, wat als niet recyclebaar afval achter blijft en hoe dat behandelt moet worden is evenmin duidelijk. Wat wel helder is, is dat zonnepanelen zelfs niet kostendekkend gerecycled kunnen worden. Ik ben niet onder de indruk.