VS houden bestaande kernreactoren in bedrijf met $6 mrd subsidie
Het Amerikaanse Department of Energy (DOE) stelt namens de regering Biden $6 mrd (€5,3 mrd) beschikbaar om de duurzame elektriciteitsproductie van een aantal niet rendabel opererende kerncentrales te behouden.
Om klimaatverandering te bestrijden moet elektriciteit zo schoon mogelijk zijn én moet zoveel mogelijk van het nog niet elektrische energieverbruik in mobiliteit, industrie en verwarming overschakelen naar elektriciteit.
De elektriciteitsproductie is op de meeste netten wereldwijd nog verre van emissievrij en het elektriciteitsverbruik zal toenemen. Daarom is het belangrijk om bestaande kerncentrales in bedrijf te houden. Duurzamere elektriciteit dan de elektriciteit uit bestaande kerncentrales is namelijk nauwelijks te vinden. Net als bij wind- en zonneparken is vrijwel alle uitstoot al bij de bouw van de kerncentrale genomen. Elke geleverde kilowattuur extra is daarmee praktisch emissievrij. Ten opzichte van wind en zon is een kerncentrale ook nog eens weersonafhankelijk.
Niet alleen in Duitsland en België sluiten kerncentrales
Ondanks dat klimaatbeleid nu meer dan ooit hoog op de agenda staat, dreigt wereldwijd helaas de sluiting van een groot aantal kerncentrales. Vaak betreft het reactoren die nog jaren van waarde zouden kunnen zijn voor het klimaatbeleid.
Duitsland is op dit vlak het bekendste voorbeeld, omdat het atoomstroom primair op ideologische gronden uitfaseert. Bij sluiting van reactoren in andere landen wegen economische en technische argumenten zwaarder.
Net zoals de meeste CO2 zijn ook de meeste kosten genomen bij de bouw van een kernreactor. Verreweg de meeste reactoren staan in Europa, Noord-Amerika en Japan en zijn in de jaren ’70 en ’80 gebouwd, zie grafiek. Voor deze reactoren beginnen de jaren wel te tellen. Onderhoudskosten en lonen van de goed opgeleide (en eveneens vergrijzende) werknemers lopen flink in de papieren. Hoewel de productiekosten per kilowattuur desondanks bescheiden zijn, zijn marktprijzen voor elektriciteit dat de laatste jaren (met uitzondering van het laatste half jaar) ook.
Wat de elektriciteitsprijzen doen de komende jaren is gissen. Als eigenaren voor grote investeringen in de bedaagde kerncentrales staan, bijvoorbeeld in nieuwe besturings- of veiligheidssystemen, kan de onzekerheid over rentabiliteit aanleiding zijn om de geladen brandstof op te gebruiken en de tent daarna te sluiten. Of om met sluiting te dreigen.
Minder kernenergie betekent bijna overal meer CO2-uitstoot
Duitsland maakte ruim 20 jaar geleden de bewuste keuze om kernenergie te vervangen door hernieuwbare energie, en Duitsland is daar wonderwel in geslaagd. Inmiddels produceert Duitsland meer elektriciteit met wind, zon, waterkracht en biomassa dan Duitse kerncentrales in de beste jaren hebben geleverd. Mooi voor Duitsland zelf én voor de hele wereld.
Mede dankzij de grote Duitse investeringen in (destijds) onrendabele windturbines en zonnepanelen zijn wind- en zonnestroom nu in grote delen van de wereld de meest economische bron van elektriciteit.
Het is alsnog zonde dat Duitsland zijn kerncentrales sluit, maar Duitsland had ten minste een plan. In de rest van de wereld lijkt pas recent door te dringen dat kerncentrales niet zonder meer het eeuwige leven hebben. Buiten China zijn de deze eeuw nauwelijks nieuwe reactoren in productie gekomen. Recente plannen in onder meer Frankrijk en Nederland om alsnog nieuw nucleair vermogen te bouwen, resulteren op zijn vroegst rond 2035 in extra emissiearme stroom. Dat is zonder twijfel ruim op tijd om bij te dragen aan de beheersing van klimaatverandering, maar ligt tegelijkertijd ook nog ver in een onzekere toekomst.
Als we een belangrijke rol zien voor kernenergie in het klimaatbeleid, moeten we het voorlopig hebben van de kerncentrales die al draaien. Kerncentrales met reactoren die gemiddeld nu zo’n 40 jaar oud zijn, en vaak kostbare upgrades behoeven.
Miljardensubsidies voor behoud van emissievrije nucleaire opwek
Wat betreft de positieve balans tussen nieuwe hernieuwbare elektriciteit en de sluiting van kernreactoren is Duitsland een uitzondering. In de rest van de wereld wordt de stroomproductie van kernreactoren die uit bedrijf gaan in de regel opgevangen door fossiele centrales. Zo ook in de VS. Kernenergie is hier nog met afstand de grootste bron van emissiearme elektriciteit.
Als enkele van de nog 93 operationele reactoren in de VS om economische redenen de komende jaren de productie staken, loopt de uitstoot in de Amerikaanse elektriciteitssector onherroepelijk op.
Sinds 2013 gingen er in de VS al 12 reactoren vervroegd uit bedrijf, vaak om economische redenen. Met de miljardensubsidie wil de regering Biden voorkomen dat nog meer exploitanten de handdoek in de ring gooien. Zeker ook omdat dit een van de weinige vormen van klimaatbeleid is waar zowel de Democratische als de Republikeinse partij momenteel voor te porren is.
“Ik heb gevochten voor de opname van dit cruciale programma om verdere voortijdige sluitingen van kerncentrales te voorkomen en om goedbetaalde banen in gemeenschappen in heel Amerika te behouden”, zegt Joe Manchin, de democratische senator die de rest van Biden’s klimaatplannen in zijn eentje kan blokkeren omdat geen enkele republikein klimaat belangrijk genoeg vindt om voor een democratisch plan te stemmen.
Ondersteuning voor 4 jaar, met waarschijnlijk een vervolg
Met de $6 mrd kunnen exploitanten van operationele kernreactoren 4 jaar lang gaten in de begroting dichten. Indien nodig komen daarna tot uiterlijk 2031 aanvullende middelen beschikbaar. Om in aanmerking te komen voor de miljardensubsidie moeten operationele kernreactoren aan 7 voorwaarden voldoen:
- De reactor moet opereren in een concurrerende elektriciteitsmarkt;
- De exploitant moet aannemelijk maken dat de reactor zonder steun verlies draait, waarmee sluiting dreigt;
- De exploitant moet aannemelijk maken dat de CO2-uitstoot in zijn regio oploopt bij sluiting van de reactor;
- De exploitant moet inzichtelijk maken of ook na de eerste 4 jaar steun nodig blijft om in bedrijf te kunnen blijven;
- De exploitant moet inzicht geven in zijn uranium-inkoop. Brandstof betrekken bij Amerikaanse leveranciers is een pré;
- De Nuclear Regulatory Commission moet er van overtuigd zijn dat de reactor binnen zijn huidige licentie en zonder significante veiligheidsrisico’s kan blijven produceren;
- De exploitant moet voldoen aan alle overige criteria die DOE voor certificatie verplicht stelt;
Goed dat Biden de waarde van operationele kerncentrales ziet, en stevig de knip trekt om de reactoren te behouden. Hieronder een inzichtelijke toelichting op de noodzaak van subsidie voor veel nieuwe en operationele reactoren.
Bron: DOE / Imagecredit: Lukáš Lehotský, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
