De Volkskrant weet echt niet of jouw energie 92% duurder is in 2030
De Volkskrant heeft accountantskantoor PwC gevraagd om een gooi te doen naar de nationale energierekening voor 2030 en 2040. De krant publiceert hierover met wel heel weinig slagen om de arm. Net voor de verkiezingen is dat niet sjiek.
‘Transitie maakt energie niet goedkoper, maar juist flink duurder’, kopt de Volkskrant. Consumenten en bedrijven betalen in 2030 – volgens de geconsulteerde specialisten – 92% meer voor elektriciteit en aardgas.
Er valt best een gestudeerde gok te doen over de ontwikkeling van de energieprijzen voor de komende jaren. Als je echter durft te roepen dat energie over 7 jaar precies 92% duurder is dan ben je een hele grote. Het is dan ook bijzonder moeilijk voor te stellen dat de geconsulteerde experts van PwC dit getal zo absoluut hebben afgegeven als de Volkskrant het beschrijft.
Dat kunnen we echter niet controleren. De onderliggende analyse is helaas niet bijgevoegd bij het artikel.
Dalende prijzen zijn mooi maar niet het doel van de energietransitie
Eerst maar eens de vogelverschrikker bij de kop pakken. Ja, er zijn de afgelopen jaren mensen geweest die claimden dat de transitie naar duurzame energie óók resulteert in een lagere energierekening. Sommigen riepen zelfs dat duurzame energie ’too cheap to meter’ zou zijn, net zoals dat een halve eeuw geleden wel eens geroepen is met kernenergie in gedachten.
Goedkopere energie is echter nadrukkelijk géén belofte van de energietransitie. Nooit geweest ook. Zeker is er een goede kans dat energie ná de transitie goedkoper is dan vandaag. Dit omdat energie die ons komt aanwaaien of energie die uit een brokje uranium straalt vermoedelijk goedkoper is dan de gigantische volumes kolen, aardolie en gas die we nu dagelijks de wereld over slepen. Ook als energie zonder broeikasgassen toch duurder blijkt, moeten we echter nog steeds van de uitstoot af.
Nog pittiger is het om de energiekosten tijdens de transitie te voorspellen. In 2030 en 2040 zitten we nog midden in de energietransitie. Transitie betekent op grote schaal investeren in nieuwe energie-infrastructuur én versneld afschrijven van oude installaties en infra. Het moet wel heel raar lopen als de nationale energierekening in deze fase niet iets oploopt.
Duurder dan in 2020, maar het is nu 2023
Bron: Volkskrant
Dat is ook de redeneerlijn van de in het artikel aangehaalde PwC-specialisten. Elektriciteit en aardgas zijn in 2030 en 2040 waarschijnlijk prijzig omdat netbeheerders en energiebedrijven de komende jaren fors in elektriciteitsnetten, windparken, kerncentrales en energieopslag investeren.
Daarbovenop verwacht PwC belastingverhogingen en hogere prijzen voor aardgas en CO2-rechten. Omdat centrales op aardgas, groen gas of waterstof in 2030 en 2040 nog regelmatig prijszettend zullen zijn op de elektriciteitsmarkt, voorziet PwC gemiddeld hoge elektriciteitsprijzen. Dit ondanks dat betaalbare hernieuwbare bronnen in 2030 en 2040 de bulk van de elektriciteit leveren.
Over de – mij niet bekende – precieze aannames valt te discussiëren maar deze redeneerlijn kan ik redelijk volgen. Een belangrijk detail is wel dat PwC hier het prijsniveau van 2020 afzet tegen de voorspelde prijzen voor 2030 en 2040. In 2020 was de gasprijs – en dus de elektriciteitsprijs – laag omdat er vanwege corona energie-intensieve fabrieken stillagen en omdat er nog aardgas vanuit Rusland door de Oostzee naar Europa vloeide.
In 2022 schoten de energieprijzen omhoog, niet als gevolg van de energietransitie maar als gevolg van de oorlog. Als de Volkskrant de door PwC geraamde energiekosten voor 2030 en 2040 had afgezet tegen het prijsniveau van 2022 of 2023 dan was van een prijsstijging geen sprake geweest. Dat het artikel dit aspect volledig buiten beschouwing laat is kwalijk.
Energierekening in 2030 kan zeker ook lager zijn dan vandaag
Zonder de raming van PwC in twijfel te trekken had de conclusie va het Volkskrantartikel dus ook kunnen zijn dat de prijzen voor aardgas en elektriciteit in 2030 gelijk of lager liggen dan vandaag. Maar ook dat was niet een gepaste conclusie geweest.
Niemand weet wat we in 2030 betalen voor elektriciteit en aardgas. Een enkele kristallen bol had wellicht voorspeld dat Poetin begin 2022 Oekraïne binnen zou vallen maar de gemiddelde inkoper van energie had duidelijk niet voorzien dat aardgas in 2022 tot 10 keer duurder zou zijn dan twee jaar eerder. De komende jaren zal de energierekening opnieuw schommelen.
- Nederlands en Europees klimaat- en energiebeleid wijzigt vrijwel zeker nog een paar keer tot 2040.
- Negatieve en positieve verrassingen houden hun impact op de wereldmarkten voor energie en grondstoffen.
- Mogelijk komt de Europese politiek alsnog tot de conclusie dat het oerstom is om – in een transitie die het moet hebben van elektrificatie – dezelfde CO2-prijs te rekenen voor elektriciteitsproductie, luchtvaart en elke smaak van industrie.
- Mogelijk voelt jouw energieleverancier aan dat hij jou en andere klanten een aantrekkelijk aanbod kan doen door betaalbare elektriciteit geproduceerd door windparken en kerncentrales vooraf in te kopen, zodat de blootstelling aan de inderdaad hoge prijs van elektriciteit uit gascentrales in de praktijk beperkt blijft.
- Mogelijk kom je zelf tot de conclusie dat het grootste deel van je energierekening nu nog altijd uit kosten voor aardgas bestaat, en dat je die kosten – al dan niet samen met je huurbaas – flink kunt drukken met isolatie en een warmtepomp.
Wat er de komende jaren ook gebeurt; Zonder slag om de arm een week voor de verkiezingen poneren dat energie in 2030 precies 92% duurder is, is niet fraai. Hopelijk nuanceert de Volkskrant dit nog deze week. Liefst met eenzelfde ronkende kop.
Bron: Volkskrant / Imagecredit: Bing Image Creator
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Als je alle miljarden van kernenergie door laat werken in de prijs kan het duur worden. Daarom ben ik tegen kernenergie, of althans, tegen een garantieprijs of subsidie van kernenergie. Dat maakt dat wij de komende 50 jaar met een hoge energieprijs zitten. Er is nu niemand die gaat investeren in kernenergie omdat als je met de markt moet concurreren, je het nooit terug verdiend. Mijn verwachting is juist dat elektriciteit goedkoper(relatief) gaat worden.
Goede punten van Thijs ten Brinck.
Nog niet genoemd:
– Ook al zou het zoveel duurder zijn, dan moesten we nog steeds de energietransitie doen. Er is geen alternatief: CO2 moet omlaag (en niets doen is vele malen duurder).
– Het lijkt mij dat een dergelijke hoge energieprijs natuurlijk onmiddellijk tot verminderd verbruik zal leiden (denk aan de crisis rond Russisch gas enige tijd terug). Dus het kan best meevallen wat we uiteindelijk betalen.
Ik las het vanochtend ook met verbazing, vooral de stelligheid waarmee gezegd werd dat het sowieso duurder wordt.
Het lijkt mij als marktanalist energie erg sterk dat de gasprijs in 2030 hoger is dan nu, gezien de besparingen in het verbruik (deels door geplande opschaling van duurzame elektriciteitsopwekking) en toenemende LNG export capaciteit.
Ook voor de elektriciteitsprijs wordt in de basis scenario’s die ik ken gerekend met dalende elektriciteitsprijs tot aan 2030. Het aanbod duurzame energie neemt namelijk harder toe dat het verbruik door elektrificatie, mede door de congestieproblematiek.
Netwerkkosten gaan wel toenemen, maar de energiebelasting op elektriciteit waarschijnlijk niet.
Wat zijn de berekeningen? Een Zonnepaneel 400 Wp kost nu 80 euro. was 12 jaar geleden 800 euro. nu 2 miljoen huizen met Zonnepanelen. Was 12 jaar geleden 20.000 huizen met Zonnepanelen. Een hectare Zonnepanelen produceert 1 miljoen kWh per jaar. 30 jaar lang. Wind op Zee nu zonder subsidie. Was 12 jaar geleden 25 miljard subsidie voor Wind op Zee. Grootste Offshore Windturbine nu 20 Megawatt. was 12 jaar geleden 2 Megawatt. Een Noordzee Windpark van 1000 Turbines produceert 20000 Megawatt. Goedkope Schone Stroom zonder Gas Kolen Olie of dure Kernenergie. het is gewoon een Lobby Verhaal van de Gasunie.
Eens met je kritiek Thijs, maar een gedeelte van jouw redenering kan ik niet volgen.
Het grafiekje van PwC kijkt naar belasting, netbeheerkosten en leveringskosten. Vervolgens kijk jij naar de gasprijs als je kritiek hebt op het basisjaar 2020 ipv 2022.
Nu is de belasting wel proportioneel met de gas- en elektriciteitsprijs, maar netbeheerkosten en leveringskosten niet. Iets meer onderbouwing lijkt me dan nodig.