Duur aardgas maakt groene waterstof niet goedkoper dan grijs
De prijs voor fossiel aardgas in Europa schiet de afgelopen dagen alle kanten op, maar gemiddeld vooral omhoog. Dat maakt veel vormen van verduurzaming acuut aantrekkelijk. Groene waterstof hoort daar niet direct bij.
De marktprijs voor aardgas lag deze maand op momenten ruim 10 keer hoger dan een jaar geleden.
Ook in vergelijk met 2018, toen in Nederland de waterstofhype werd aangezwengeld, zijn de huidige prijzen voor aardgas ongekend. Destijds was het nog 4 à 5 keer duurder om waterstof te produceren uit water, met behulp van duurzame elektriciteit (groene waterstof) dan om dezelfde waterstof te produceren uit aardgas zonder CO2-opslag (grijze waterstof).
Nu is aardgas zelf minstens 5 keer duurder dan toen. Een simpele conclusies zou kunnen zijn dat groene waterstof nu dus goedkoper is dan grijze waterstof. Die simpele conclusie kreeg ik de afgelopen dagen al enkele keren voorgelegd, maar is nu ook getrokken door Bloomberg New Energy Finance (BNEF). Een goed moment om er wat kanttekeningen bij te plaatsen.
Groene waterstof is nergens in een serieuze volumes te koop
Bron: BNEF (Betaalmuur).
De eerste kanttekening is dat, ondanks alle grootste aankondigingen sinds 2018, vrijwel niemand groene waterstof produceert. Als groene waterstof niet te koop is, kan het moeilijk goedkoper zijn dan grijze waterstof.
Het rapport zit achter een betaalmuur maar afgaande op de grafiek hiernaast die mij enkele keren is toegespeeld maakt het BNEF het vergelijk op basis van marktprijzen voor grijze waterstof en theoretische kostprijzen voor groene waterstof, of eigenlijk voor ammoniak geproduceerd uit beide kleuren waterstof.
Dat is de tweede kanttekening. Een kale kostprijsraming vergelijken met een daadwerkelijk marktprijs geeft op zijn best een leuk inzicht, maar je kunt er verder weinig mee. Als groene waterstof daadwerkelijk te koop zou zijn, zou de prijs ervan onderhevig zijn aan dezelfde marktdynamiek als aardgas nu.
Groene waterstof en grijze waterstof zijn chemisch precies dezelfde waterstof. Als ze beiden te koop waren, had groene waterstof ten minste dezelfde marktwaarde als grijze waterstof. Ten minste, want er zijn vrijwel zeker partijen op de markt die ook vandaag nog bereid zijn een premium te betalen voor waterstof met een lagere CO2-impact.
Wat als je zelf groene waterstof zelf zou produceren?
Stel dat je nu grijze waterstof inkoopt voor je productieproces, of aardgas inkoopt om grijze waterstof te produceren voor je productieproces, is het dan een goed idee om over te schakelen op eigen productie van groene waterstof? Dan hoef je tenslotte niet de markt op maar kun je tegen kostprijs produceren voor eigen gebruik.
Ook dat is twijfelachtig. Om groene waterstof te produceren heb je groene elektriciteit nodig. De algemene marktprijs voor elektriciteit is nu net zo extreem als voor aardgas.
Elektriciteitscentrales op aardgas zijn tenslotte verantwoordelijk voor de bulk van ons elektriciteitsverbruik, en centrales op aardgas zetten voor het grootste deel van de tijd ook de marktprijs voor elektriciteit. En net zoals voor groene waterstof moet je ook bij inkoop van groene elektriciteit uitgaan van een premium bovenop de marktprijs.
De investering in een groene waterstoffabriek verdien je dus ook bij deze energieprijzen niet zomaar terug.
Wat als je ook de groene elektriciteit zelf zou produceren?
Een logische vervolgstap zou kunnen zijn om ook de productie van duurzame elektriciteit in eigen beheer te nemen. Met een eigen wind- of zonnepark produceer je groene elektriciteit tegen kostprijs en kun je ook groene waterstof tegen kostprijs produceren voor eigen verbruik of verkoop tegen de nu zeer lucratieve marktprijzen.
En daar loop je direct aan tegen de volgende kanttekening. Ook de wind- of zonnestroom die je in dit scenario produceert kun je al direct kwijt tegen zeer lucratieve marktprijzen.
De 20 à 30% groene elektriciteit die je door omzettingsverliezen in de productie en nabewerking van groene waterstof vernietigt, geeft bovendien nog een extra prikkel om niet te investeren in een elektrolyser. De elektriciteit direct op de markt brengen, gaat sneller, met een kleinere én minder risicovolle investering. En de elektrolyser er later bij bouwen kan altijd nog.
Een geschatte productieprijs vergelijken met een extreme marktprijs is op meerdere niveaus knullig. Dat ook BNEF erin meegaat, toont helaas dat de aandacht voor groene waterstof nog steeds niet uit de domme hypefase is ontsnapt. We hebben echt emissievrije waterstof nodig de komende decennia, vanwege klimaat en voor onze energiezekerheid. Tijd om de hype te verlaten en aan serieuze productie te werken.
Ook als groene waterstof niet goedkoper is dan grijze waterstof. Want dat zal het voorlopig echt niet zijn.
Bron: Bloomberg New Energy Finance, via Recharge News / Imagecredit: Annie Spratt, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
