CO2-uitstoot in Utrecht 10x duurder dan in rest van Europa
De provincie Utrecht voert een interne rekenprijs van (minimaal) €875 per ton CO2-uitstoot in. Dit om de wereldwijde maatschappelijke kosten van klimaatverandering adequaat mee te wegen in beleidsafwegingen in de provincie.
De CO2-rechten die energiebedrijven, luchtvaart en industrie in Europa afboeken voor hun uitstoot kosten nu rond de €85 per ton CO2-equivalent.
Met de interne CO2-prijs van €875/ton schat de provincie Utrecht de maatschappelijke schade van broeikasgassen wereldwijd dus ruim 10 keer hoger in dan de prijs per ton die nu volgt uit het Europese emissiehandelssysteem (ETS).
De provincie Utrecht ziet voor overheden een grote verantwoordelijkheid in het voorkomen van rampzalige effecten van klimaatverandering. Door een ‘eerlijke prijs’ voor CO2 te rekenen in (maatschappelijke) kostenbatenanalyses, weegt het voorkomen van uitstoot zwaarder mee in besluitvorming door de provincie. Gedeputeerde Huib van Essen (Energietransitie & Klimaat): “Deze CO2-beprijzing is een belangrijk signaal om bij te dragen aan het beperken van klimaatverandering.”
Wat is een eerlijke prijs voor CO2-uitstoot, en voor wie?
In 2021 bedroeg de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen 168 miljoen ton CO2-equivalent. Als we daarvoor tegen de Utrechtse interne rekenprijs hadden moeten afrekenen, had dat ons €147 mrd gekost. Een bedrag waar je je nauwelijks nog een voorstelling bij kunt maken. Zo’n anderhalf keer meer dan het rijk jaarlijks reserveert voor zorg.
Als we in 2021 inderdaad €875/ton kwijt waren geweest voor elke ton CO2, was er vrijwel zeker geen 168 miljoen ton uitgepuft. Stevig beprijzen van uitstoot helpt effectief klimaatbeleid zeker, en dat is enorm belangrijk. Maar hadden we in 2021 alles dat óók belangrijk is – maar nog niet emissievrij kan – wel gedaan als CO2-uitstoot €875/ton had gekost?
Met een hoge prijs voor CO2-uitstoot zijn duurzamere alternatieven sneller rendabel, maar een té hoge rekenprijs kan ook schadelijk zijn.
Input = output bij een maatschappelijke kostenbatenanalyse
De provincie gaat onder meer over openbaar vervoer. Met €875/ton is het zeker dat dieselbussen het afleggen tegen elektrische bussen. Ook elektriciteit voor bussen is echter (nog) niet volledig CO2-vrij. De €875/ton kan wel eens zo stevig zijn dat uit een maatschappelijke kostenbatenanalyse (MKBA) volgt dat Utrecht beter überhaupt geen bussen laat rijden.
Een zinvolle MKBA staat of valt natuurlijk met een gedegen systeemafbakening en goede aannames voor andere weegfactoren. Als de aanname is dat zonder bussen meer Utrechters met een (benzine)auto naar het werk gaan, loont het toch weer om elektrische bussen te laten rijden. Als de aanname echter is dat vooral mensen die zich geen auto kunnen veroorloven gebruik maken van de bus, is het qua CO2-uitstoot beter als zij thuisblijven.
Ook dat valt binnen een MKBA te repareren, door simpelweg een hoge(re) maatschappelijke waarde toe te kennen aan mobiliteit voor Utrechters die afhankelijk zijn van openbaar vervoer. Maar wat dan te denken van een vrijliggende busbaan? En van bushokjes? Ook de realisatie en het onderhoud daarvan gaat gepaard met CO2-uitstoot. Is langs de file rijden en droog wachten op de bus belangrijk genoeg om ook die specifieke uitstoot te verantwoorden?
Helder en verwarrend signaal, naar de markt en naar medeoverheden
De gedurfde interne rekenprijs van (minimaal) €875 per ton CO2-uitstoot roept in eerste instantie waardering, maar vervolgens ook een heleboel vragen op. Een interessante stap is het in ieder geval. Het dwingt de provincie opnieuw na te denken over de waarde van alles waar zijn bij betrokken is, in relatie tot de klimaatschade die daarbij komt kijken.
Ook de zaken die vanzelfsprekend waardevol zijn, komen daarmee als het goed is ter discussie te staan. Niet om deze af te schaffen, maar om te kijken hoe het (sneller) CO2-vrij kan.
De op het eerste oog wat extreme CO2-prijs, is zo in ieder geval het begin van een goed gesprek. Dat gesprek wil provincie aangaan met andere overheden en marktpartijen, om zo tot een landelijke (schaduw)prijs voor CO2 te komen.
Bron: Provincie Utrecht / Imagecredit: Friso Baaij, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Dank! Ik vraag me af hoe provincie Utrecht aan het bedrag van 875 Euro/ton CO2-eq. komt. Dat is vergeleken met aandere inschattingen (ca. 400 Euro/ton CO2-eq.) erg hoog. Is hier een referentie bekend?
Op de site van provincie Utrecht was dit wat ik er over kon vinden: ‘ de provincie Utrecht heeft het Klimaatverbond Nederland gevraagd te adviseren over de hoogte van een eerlijke CO2-prijs. Dit heeft, mede op basis van onderzoek van het Duitse milieuministerie geleid tot een prijs van 875 euro per ton CO2.’
Bij het Klimaatverbond kan je nog iets meer toelichting vinden: https://klimaatverbond.nl/publicatie/methoden-bepalen-co2-prijs-duitse-overheid/
Dank Pieter!