Power Rangers, 5 helden redden ons vastgelopen elektriciteitsnet
Het Nederlandse elektriciteitsnet is ‘vol’. Netbeheerders redden het vrijwel nergens meer om binnen redelijke termijn nieuwe of zwaardere netaansluitingen te bieden voor bedrijven, nieuwe woonwijken of duurzame energieprojecten.
Het elektriciteitssysteem is zo ingericht dat iedereen op elk moment individueel veel meer elektriciteit mag gebruiken dan iedereen collectief tegelijkertijd kan gebruiken. En dat is en blijft verstandig.
Thuis kun je tegelijkertijd een taart bakken, een kookwas draaien, bitterballen frituren, je haar föhnen, stofzuigen én je auto opladen, maar (bijna) niemand doet dat tegelijkertijd. En als je het toch eens doet, dan al helemaal niet met alle buren samen.
De netbeheerder gaat er terecht vanuit dat niet alle huishoudens en bedrijven tegelijk hun netaansluiting volledig benutten. Onder meer aan de hand van verbruiksprofielen voorspelt de netbeheerder hoeveel ruimte er op elk moment van de dag per deel van het elektriciteitsnet nog over is. Als het totaal van de aangenomen verbruiksprofielen op enig moment in het jaar dicht in de buurt van de lokale netcapaciteit komt, dreigt netcongestie.
In die situatie kan elk nieuw aangesloten bedrijf en elke nieuwe woonwijk met zijn additionele verbruik overbelasting van het (lokale) elektriciteitsnet veroorzaken. Hetzelfde geldt voor nieuwe producenten. Als er al veel zonneparken en windturbines bij elkaar staan, kan het volgende zonnedak op de middagpiek overbelasting veroorzaken. Daar hebben dan niet alleen de nieuwe gebruikers of aanbieders last van, maar iedereen die is aangesloten op dit deel van het elektriciteitsnet.
Het is aan de netbeheerder om te voorkomen dat deze situatie zich voordoet. Idealiter door vooruit te investeren in nieuwe transport- en distributiecapaciteit, zodat er altijd ruimte beschikbaar is om nieuwe gebruikers en leveranciers aan te sluiten. Dat vooruitinvesteren is de afgelopen jaren helaas flink misgegaan. De vraag naar capaciteit op het elektriciteitsnet groeide veel sneller dan de verschillende netbeheerders hadden voorzien en/of konden bijbenen.
De netbeheerder kan de leveringszekerheid en power quality voor bestaande elektriciteitsverbruikers nu alleen nog borgen door nee te verkopen aan vrijwel iedereen die een nieuwe of zwaardere grootverbruikersaansluiting wenst.
The Battle for the Grid is about to begin
Zowel grote verbruikers van elektriciteit (datacenters, laadpleinen, e-boilers, supermarkten en scholen) als leveranciers van elektriciteit (zonnedaken, wind- en zonneparken) moeten nu ongemakkelijk lang wachten op een zwaardere of nieuwe aansluiting. Vaak zelfs voor onbepaalde tijd. Dat geldt ook voor ondernemers die juist kansen zien in energieopslag. Met een accu heb je zowel voor levering als afname netcapaciteit nodig. Dubbel moeilijk, als het net beide kanten op vol zit.
Dan kun je boos roepen dat je recht hebt op een aansluiting, dat iedereen dit al jaren zag aankomen, dat het schandalig is dat het zover gekomen is of dat we überhaupt maar moeten ophouden met dat groene gedoe.
Maar eigenlijk.. eigenlijk heb je het liefst dat er 5 kontschoppende helden in felkleurige morphsuits ten tonele springen om the day te saven. Het is wat onorthodox misschien, maar deze 5 tot op het bot gemotiveerde Power Rangers hebben stuk voor stuk pakkende catchphrases én het vermogen om de netcongestieproblematiek aanzienlijk te verlichten. Als team verslaan ze al het doemdenken en brengen ze the power weer to the people!
De Rode Power Ranger | Bouwen, bouwen, bouwen!
Het beste medicijn tegen te weinig netcapaciteit is en blijft méér netcapaciteit. Verzwaren van bestaande en bouwen van nieuwe elektriciteitsverbindingen kost tijd en vergt dus geduld. In de creatieve zoektocht naar snelle noodgrepen om netcongestie te verlichten, mogen we echter nooit uit het oog verliezen dat verzwaren van het elektriciteitsnet, op alle niveaus, de enige structurele oplossing tegen netcongestie is.
Gelukkig kondigden de netbeheerders begin november aan dat zij een niet eerder vertoonde versnelling inzetten. Top!
De Gele Power Ranger | Piekbelasters, be gone!
De productie van elektriciteit en het gebruik ervan zal altijd pieken en dalen kennen. De grootst denkbare piek blijft bepalend voor de benodigde netcapaciteit. Niet elke piek heeft echter bestaansrecht. Nieuwe zonnepanelen plaatsen we bijvoorbeeld niet omdat we op de zonnigste dagen van het jaar nóg meer elektriciteit nodig hebben. We plaatsen ze nu om het aandeel duurzame elektriciteit op uren met minder zon te vergroten.
Als je zonnepanelen op een zonnige middag even uitvallen, is dat goed nieuws. Afschaffen van salderen en aftoppen van kleine en grote installaties met zonnepanelen is ook goed nieuws. Oudere zonneparken die nog zonder aftopping zijn gerealiseerd kunnen zonder al te veel pijn ook 50% van hun contractvermogen inleveren om zo ruimte te scheppen op het net.
Aan de verbruikskant kunnen laadpalen best even uit op het moment dat de hele wijk op inductieplaat aan het kokkerellen is. Isoleer je huis goed zodat de warmtepomp niet onnodig hard moet werken. En verwarm je water voor de douche al een middag van te voren, zodat je de zonnestroom in de wijk houdt én in de ochtend geen piek in de elektriciteitsvraag veroorzaakt. Zoek ook als bedrijf naar kansen om processen met een groot elektriciteitsverbruik te plannen buiten de ‘spits’.
De Blauwe Power Ranger | Supercharge the current network!
Dat het lang duurt om nieuwe netcapaciteit te bouwen, is deels omdat het in Nederland het sowieso lang duurt om wat dan ook te mogen bouwen. Daarom is het goed om bestaande – en dus reeds vergunde – infrastructuur te moderniseren en de ruimte die al is toegekend aan het huidige elektriciteitsnet optimaal te benutten. Moderne hoogspanningslijnen transporteren bijvoorbeeld tot 60% meer elektriciteit op bestaande masten.
Nieuwe techniek maakt het ook mogelijk om midden- en hoogspanningsstations compacter te bouwen, en dus meer capaciteit in bestaand ruimtebeslag in te passen. Al dan niet tijdelijk benutten van de storingsreserve als ‘spitsstrook‘ voor niet systeemkritische opwekkers en afnemers maakt het soms mogelijk om duurzame projecten toch al eerder te realiseren.
De Roze Power Ranger | Meten is weten!
De dreigende overbelasting van het (lokale) elektriciteitsnet volgt vooralsnog vooral uit voorspellingen. Een groot deel van het elektriciteitsnetwerk is nog niet voorzien van sensoren die op afstand uit te lezen zijn. Door meer middenspanningsstations te monitoren, valt beter te bepalen op welke specifieke momenten netcongestie dreigt. Met daadwerkelijke meetwaarden kunnen netbeheerders gerichter zoeken naar (tijdelijke) oplossingen.
De Groene Power Ranger | Combineren kun je leren!
Meerdere installaties aansluiten op één en dezelfde aansluiting scheelt kabels, transformatoren en werkzaamheden. Bovendien begrenst het automatisch het piekvermogen dat de gecombineerd aangesloten installaties kunnen leveren of afnemen. Zonneparken en windturbines als één project aansluiten, kost je bijvoorbeeld bijna geen productie, behalve op die enkele pieken waarop de afgetopte elektriciteit toch niets waard was geweest.
De Gouden Power Ranger | Bring in the congestieverzachters!
Het net zit nog niet 24/7 vol. Met congestiemanagement ontstaat er meer ruimte om nieuwe vermogensaanvragen toch aan te sluiten. De netbeheerders zoeken samen met grootverbruikers met een aansluiting groter dan 3×80 ampère al jaren naar mogelijkheden om enkele uren achtereen 1,21 gigawatt aan netcapaciteit vrij te spelen. Als dat lukt, zullen we nooit weten dat netcongestie een probleem had kunnen worden.
De Grijze Power Ranger | Herijken of je echt moet zeiken
In de regel heb je aan 5 Power Rangers genoeg om een eindbaas te verslaan. In penibele situaties schiet de gouden Ranger te hulp. Alleen als het er echt om spant of de goeden van de kwaden kunnen winnen, toont ook een 7e Power Ranger zijn krachten. Dat ben jij. Je mag klagen over het afschaffen van salderen, maar het is niet gepast. Je mag procederen tegen een transformatorhuisje of hoogspanningsverbinding, maar het hoeft niet.
Het besef dat het snel beter moet, is bij de netbeheerders inmiddels volledig doorgedrongen. Het is nu aan ons om hen de kans te gunnen om zonder nodeloze vertraging het werk uit te voeren. De stoep moet open en misschien kost het een parkeerplaats in de wijk, maar dan kan wel iedereen elektrisch koken, gasvrij verwarmen en zijn auto opladen. Misschien verandert je uitzicht door een hoogspanningsmast, maar dan is het in het binnenland wel mogelijk om industrie te behouden. Nederland is en blijft een rechtsstaat. Je mag je recht halen, maar kies de gevechten die het waard zijn uit te vechten. De energietransitie is afgeroepen omdat niet alles hetzelfde kan blijven. Accepteer dus dat niet alles hetzelfde kan blijven.
Imagecredit: Bing Image Creator
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Dit gaat vroeg of laat ontsporen.
Maak gewoon een net voor de particulieren met een maximale stroomafname van 6 Amp.
Voeg een thuisbatterij toe van 24 kWh met omvormer van 12 kW piek.
Laat de industrie zelf de problemen oplossen die ze geschapen hebben.
Je moet de off-grid generatoren op diesel maar eens optellen!
De leugen viert hoogtij.
Zo gaat het niet lukken, tenzij je de zware piekbelasters gaat beboeten.
Wat dus niet gebeurt.
Weet men trouwens nog wat de cos phi van het net betekent?
Salderen is goedkoop en gemakkelijk en voordeel voor iedereen. Salderen tegen Energiearmoede en meer Zon op Dak, Schone Lucht, Gezondheid, minder Ziektekosten. Salderen is succesvol. Stem voor Salderen. En er werken in Nederland 50.000 mensen in de Zonnestroom Transitie dankzij Salderen. 50.000 banen weg als Salderen Stopt. Stem voor Salderen voor regionale Koopkracht. Zonder Salderen gaat de Winst van Zon op Dak naar Duitsland Zweden en Japan.
Prima artikel, maar wel jammer van de eerste reacties hier.
Voorlopig heeft toch nog niet iedereen het begrepen dus is er blijkbaar nog veel werk aan het informeren van mensen
Zoals Maarten voor mij hier schreef: Niet iedereen heeft het begrepen. De situatie is complex; er zijn geen eenvoudige oplossingen die breed(!) kunnen worden ingezet.
Dus handen uit de mouwen en doen wat er gedaan kan worden.
Dank voor een goed artikel.