De mythe van het volle stroomnet, en hoe jij kan helpen

Tegenwoordig hoor je in het nieuws vaak de term netcongestie. Toegang tot het elektriciteitsnet is voor nieuwe afnemers niet meer vanzelfsprekend. Voor nieuwe aansluitingen gelden wachttijden, en soms vallen zonnepanelen uit.

Dit artikel is onderdeel van een samenwerking met Jeroen.nl

Wat netcongestie écht betekent

Ieder huishouden en elk bedrijf maakt gebruik van het elektriciteitsnetwerk. Zij nemen elektriciteit af maar leveren soms ook elektriciteit terug aan het net. Het elektriciteitsverbruik en ook de productie van met name wind- en zonnestroom kent pieken en dalen. Op steeds meer momenten sluiten het aanbod en de vraag niet meer op elkaar aan.

Dankzij de groei van warmtepompen, laadpalen en andere vormen van elektrificatie is bovendien het piekverbruik in delen van het elektriciteitsnet snel opgelopen. Dankzij zonnepanelen vindt ook veel elektriciteitsproductie plaats op daken waaronder tot voor kort alleen stroom afgenomen werd.

Het elektriciteitsnet is nog niet aangepast op alle veranderingen in productie en verbruik van de laatste jaren. Netcongestie houdt in dat de vraag naar transportcapaciteit voor elektriciteit in groter is dan het elektriciteitsnet lokaal aankan.

Waarom ‘het net zit vol’ een misleidende boodschap is

Tijdens een netcongestie zit het net vol. Toch is dit een misleidende boodschap, want niet het hele elektriciteitsnet zit vol. En ook de delen van het net die wel echt de grens bereiken, zitten slechts enkele uren per jaar echt vol. Dit gaat dan bovendien om korte, redelijk voorspelbare piekmomenten.

Alle aandacht voor netcongestie wekt de indruk dat consumenten beter kunnen stoppen met het verduurzamen van hun woning, en investeringen in warmtepompen, zonnepanelen of elektrische auto’s voorlopig beter kunnen laten zitten. De werkelijkheid is gelukkig anders.

De rol van de consument verandert

Bij netcongestie is het belangrijk dat we kijken naar het gedrag van de consument volgens Jeroen Bakker van Jeroen.nl. Zo moet de consument geen passieve gebruiker meer zijn, maar liefst een actieve speler in het energienet. Juist met zonnepanelen, warmtepompen en laadpalen kunnen consumenten de netcongestie ook verlichten. Door slim en bewuster om te gaan met het energieverbruik.

Belangrijk is om de zelfconsumptie te verhogen. Schijnt de zon op je zonnepanelen? Laad dan je elektrische auto op, zet de wasmachine aan en laat jouw warmtepomp draaien. Als het niet lukt om in de middag (als de meeste zonnestroom beschikbaar is) je elektriciteitsverbruik te verhogen, kun je een thuisaccu overwegen. Ook door energie op te slaan en later te verbruiken, verhoog je je zelfconsumptie en voorkom je dat het net nog meer onder druk komt te staan.

Zelfconsumptie betekent dus dat je optimaal gebruik maakt van energie die je zelf hebt opgewekt met zonnepanelen. Je levert het dan minder of helemaal niets terug aan het elektriciteitsnet.

Hoe consumenten concreet netcongestie kunnen verminderen

Er zijn een aantal dingen die je als consument aan kan aanpakken om netcongestie te kunnen verminderen. Zo is een data-analyse van jouw stroom een mooie eerste stap. Daarmee ontdek je hoeveel je verbruikt, en wanneer je verbruik piekt. Misschien kun je apparaten die je vaak tegelijk aanhebt ook achter elkaar gebruiken. Of wellicht kun je verbruik verplaatsen naar de zonnige middagen. Zorg ervoor dat je op piekmomenten, bijvoorbeeld als iedereen thuiskomt, lampen aandoet en gaat koken, niet ook de wasmachine of droger aanzet. En laad je auto alleen direct bij thuiskomst op als je dezelfde avond nog weer ver weg moet. Hoe meer mensen dit doen, des te beter het is voor het stroomnet.

Veel van deze stappen kun je automatiseren, zodat je niet hoeft na te denken wanneer je auto mag beginnen met laden. En netbewust leven is extra lucratief met een een dynamisch energiecontract. Je tarieven voor elektriciteit bewegen dan mee met de markt: bij weinig vraag of veel aanbod wordt stroom vaak goedkoper. Door hier op in te spelen, bespaar je geld, terwijl je vaak ook het net ontlast.

Imagecredit: Zaptec, via Unsplash Public Domain