‘NIMBY-onderzoeker verwijt RIVM belangenconflict in windenergie’
Joris van Hoof, Assistant Professor Communicatiewetenschap aan de Universiteit Twente, ploos een RIVM-rapport naar gezondheid en windturbines na. Bij 10% van ruim 100 onderliggende studies zou mogelijk een belangenconflict bestaan.
Naar aanleiding van zorgen over gezondheidseffecten bij windturbines deed het RIVM de afgelopen jaren literatuuronderzoek.
In dit meta-onderzoek zijn meer dan 100 studies opgenomen. Van Hoof kwam er achter dat in 12 van deze onderliggende studies door de auteurs is vermeld dat mogelijk een belangenconflict bestaat. RIVM heeft deze meldingen niet overgenomen in haar overzichtsstudie. Onhandig, dat zeker. De weerstand tegen windenergie is zo fel dat dit vroeg of laat ophef moest opleveren. En dat is gelukt. Het onderzoek van Van Hoof werd deze week met ronkende koppen opgepakt door onder andere BinnenlandsBestuur, NOS, Telegraaf, De Limburger, RTV-Drenthe en Nieuwe Oogst.
Het RIVM ziet de verwijten overigens als een storm in een glas water. “De in het artikel gewekte suggestie dat dat financiering door de overheid, een marktpartij of de branche zou leiden tot voor de sector gunstige resultaten, delen wij niet. Dit blijkt evenmin uit de analyse”, zegt het instituut in een reactie aan BinnenlandsBestuur.
Petitie tegen windmolens bij Hengelo
“Wij als onderzoekers moeten het melden als wij een conflict of interest hebben”, zegt Van Hoof op Radio 1. Het RIVM heeft dat volgens hem dus verzuimd. “Dat is een keuze van het RIVM. Zelf zou ik het anders doen.”
Ter afsluiting van het radio-interview krijgt Van Hoof de voor de hand liggende vraag of er bij hem in de buurt niet toevallig windturbines gepland zijn. Ofwel, heeft hij zelf geen conflict of interest? “Nee dat speelt bij mij niet”, is het antwoord van de UT-onderzoeker. Die stelligheid was voor mij, als groot voorstander van windenergie zeg ik er direct bij, aanleiding om toch eens op Van Hoof te Googlen. Want laten we eerlijk zijn; Waar haal je de inspiratie – laat staan de motivatie – vandaan om ruim 100 studies na te pluizen als je geen bezwaar hebt tegen windturbines?
En inderdaad, op Nieuws uit Delden vond ik dit bericht van 23 september 2021. Over een petitie tegen windturbines bij Hengelo, met daarin suggestieve zorgen over windenergie en een quote van Van Hoof. Uit dit artikel kon ik net niet met zekerheid opmaken of de UT-onderzoeker hier als deelnemer in het windmolenprotest sprak. Dus ik besloot het er bij te laten.
Inmiddels is mijn vermoeden bevestigd, door goed journalistiek werk van Tubantia. Aan de krant geeft Van Hoof zijn eigen bezwaren tegen windenergie wel toe. “Ik woon zelf in de buurt van Hengelo, waar die discussie ook wordt gevoerd. Ik heb ook petities ondertekend tegen windmolens.” Mag natuurlijk. Ook een onderzoeker mag protesteren tegen windparken.
Het was wel passend geweest dat te vermelden. Juist bij dit onderzoek, met stevige conclusies over belangenconflicten. En het was zeker passend geweest in een directe vraag daaromtrent niet glashard te liegen. Windparken én het RIVM onder de bus vanwege een niet slechts onvermeld maar, zelfs bij directe navraag, actief verzwegen eigenbelang. Bepaald niet sjiek.
Update 14.20: Nog mooier, Van Hoof tekende niet alleen petities tegen windturbines in eigen regio maar organiseerde ze zelfs, schrijft Tubantia in een follow-up. De ketel die de pot verwijt belangen te verstrengelen, zit dus vuistdiep in het antiwindprotest. Zonder dat te melden. Lekker dan.
Fophef ten koste van energietransitie en RIVM
Maar dat is natuurlijk niet het echte probleem. Dit is één man, met een slippertje. De impact komt door alle media die er gretig opduiken. Want wat is er nu echt aan de hand? In een grote overzichtsstudie is niet vermeld dat bij enkele van de onderliggende studies door de auteurs zelf een mogelijk belang is opgegeven. In 90% van de onderliggende studies was er blijkbaar niets aan de hand, anders had Van Hoof die vast ook wel geoormerkt. Van de 12 studies waar een belang bij gemeld werd, zijn er 6 gefinancierd door de overheid en 2 door overheid en private sector. Bij 4 artikelen was op andere wijze sprake van banden met de sector. Banden met je onderzoeksgebied heb je wel eens, als je er wat zinnigs over moet kunnen zeggen.
Natuurlijk was het beter geweest als het RIVM de belangenmeldingen wel volledig had overgenomen. Net zoals het beter was geweest als de pot de ketel niet had verweten. Maar was dit echt groot nieuws? Was dit Kamervragen waard? Was dit koppen van dit kaliber waard?
- ‘RIVM verzweeg invloed sector op onderzoek naar gezondheidsrisico’s windmolens’
- ‘WINDINDUSTRIE BEÏNVLOEDDE RIVM-ONDERZOEK WINDTURBINES’
- “Beïnvloeding RIVM door windmolenindustrie is geen verrassing”
- ‘RIVM verzweeg invloed windlobby op positieve rapporten’
De boze UT-onderzoeker bood een gouden kans om weer eens een belachelijke telelensfoto van windturbines af te drukken. Van Hoof mag de ‘windlobby’ doodleuk gelijkschakelen aan de tabakslobby. En hoewel kwalijk handelen in het eigen belang door experts in windenergie niet aannemelijk is gemaakt, mag hij het RIVM daaraan al wel vast medeplichtig veronderstellen.
Geen van de artikelen slaagt erin de suggestie die is gewekt in de kop waar te maken. Daarom staan de koppen ook tussen aanhalingstekens*. Top voor de clicks. Dodelijk voor het vertrouwen in windenergie. Dodelijk voor het vertrouwen in het RIVM. Dodelijk voor het vertrouwen in de wetenschap. En dan lekker de rest van de krant volschrijven met analyses hoe het toch komt dat wappies zich ondanks heldere RIVM-adviezen niet laten vaccineren. Hoe is het dan met de balk in je oog?
*De kop boven dit stuk is dus ook geen quote. Ik wil het graag zo lomp mogelijk zeggen, maar durf het niet. Dus aanhalingstekens.
Bron: Tubantia, NOS, Nieuws Uit Delden / Imagecredit: Turbinealarmtwente.nl
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
