Tot zover het groenste kabinet ooit. Leve het groenste kabinet ooit!
Het zit er bijna op voor de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Een frisse coalitie van ChristenUnie, CDA, D66 en VVD lijkt na 6.500 vollasturen onderhandelen bereid om het stokje over te nemen, als nieuwe groenste kabinet ooit.
Voor inzicht in het klimaat- en energiebeleid in het nieuwe regeerakkoord moeten we nog één nachtje slapen. Op de implementatie van dit beleid moeten we vervolgens flink langer wachten. Om een idee te krijgen hoe lang, een terugblik op het regeerakkoord van 2017 en de uitvoering daarvan.
Wat is onder Rutte III gelukt op het vlak van klimaat en energie?
- Regionale energiestrategieën. ‘Een 1e stap is het opstellen van regionale plannen met gemeenten, provincies, waterschappen en netbeheerders om per regio te komen tot een doelmatige aanpak met een optimale mix van energiebesparing, duurzame warmte en duurzame opwekking.’ Gelukt, in juli 2021.
- Gasvrije nieuwbouw. ‘Aan het eind van de kabinetsperiode zullen nieuwe woningen en andere nieuwe gebouwen in de regel niet meer op gas verwarmd worden.’ Gelukt, per 1 juli 2018.
- CO2-minimumprijs in de elektriciteitssector. Gelukt, 22 juni 2021.
- EU-breed 55% CO2-reductie. ‘In de EU nemen we het voortouw om het doel op 55 procent te krijgen’. Gelukt, april 2021.
- Verbreding SDE+. ‘De stimuleringsregeling voor duurzame energieproductie (SDE+) wordt verbreed om ook andere emissiereductietechnologieën te stimuleren, onder andere afvang en opslag van koolstofdioxide.’ Gelukt, direct populair.
- Sluiten kolencentrales. ‘De kolencentrales worden uiterlijk in 2030 gesloten.’ Gelukt, al 2 kolencentrales gesloten.
- Subsidie bijstook. ‘De subsidiëring van bijstook biomassa in kolencentrales wordt na 2024 stopgezet.’ Gelukt.
- Wind op zee. ‘We vergroten het aanbod van kavels voor windenergie op zee.’ Gelukt, 20 gigawatt in voorbereiding.
- Rekeningrijden. ‘Samen met de Mobiliteitsalliantie voeren we deze kabinetsperiode pilots uit om ervaringen op te doen met alternatieve vormen van vervoer en betaling, zonder dat dit leidt tot een systeem van rekeningrijden.’ Rekeningrijden niet invoeren is heel goed gelukt.
- Gaswinning. ‘Aan het eind van de kabinetsperiode zal de winning naar verwachting circa 1,5 bcm lager kunnen liggen dan volgens het meest recente winningsbesluit van 21.6 bcm.’ Alle verwachtingen overtroffen.
- Landbouw. ‘We ondersteunen initiatieven die de verbinding tussen boer en burger versterken.’ Gelukt, zelfs een heuse BoerBurgerBeweging opgenomen in de Tweede Kamer.
Wat is Rutte III niet gelukt op het vlak van klimaat en energie?
- Gasvrije bestaande bouw. ‘Voor het eind van de kabinetsperiode willen we 30.000 tot 50.000 bestaande woningen per jaar gasvrij kunnen maken.’ Not even close.
- Energie- en Klimaatakkoord. ‘Als uitgangspunt geldt de doelstelling van 49 %-reductie in 2030.’ Niet gelukt.
- Salderingsregeling. ‘De salderingsregeling duurzame elektriciteit wordt in 2020 omgevormd.’ Niet gelukt.
- Gebouw-gebonden financiering. ‘Uitgewerkt zal worden welke vormen van gebouw-gebonden financiering gebruikt zullen worden om besparingsopties aantrekkelijk te maken voor particuliere woningeigenaren.’ Niet gelukt.
- Stikstofdepositie. ‘De programmatische aanpak stikstof (PAS) wordt voortgezet.’ Niet gelukt.
- Visserij. ‘Een EU-verbod op pulskorvisserij moet worden voorkomen.’ Niet gelukt.
Zeker niet totaal beroerd, maar wel op het nippertje
Het regeerakkoord van Rutte III was in 2017 echt een ambitieus akkoord op het vlak van klimaat en energie. Inmiddels zijn we natuurlijk wel 4 jaar verder. En dus 4 jaar ongeduldiger. Vooral het uitonderhandelen van het Nationaal Klimaatakkoord heeft veel tijd en energie gekost, en veel teveel vertraging opgeleverd. Zeker gezien de grote overlap tussen de belangrijkste afspraken in het regeerakkoord en de belangrijkste afspraken in het uiteindelijke Klimaatakkoord. Op een groot aantal dossiers is mede daardoor zo lang aangemodderd dat nieuw beleid door de rechter is afgedwongen.
Terugkijkend is een niet te verwaarlozen aantal stevige afspraken uit het regeerakkoord echter uiteindelijk toch mooi ingelost. Helaas echter wel vaak pas in het laatste – goeddeels demissionaire – jaar van Rutte III.
Het klimaatbeleid van Rutte IV zal ongetwijfeld weer een tik ambitieuzer zijn, maar ambitie is nog geen wet. Klimaatverandering wacht niet op gekonkel en gepolder. Aan de verhervernieuwde coalitie, maar zeker ook aan de oppositie, de opdracht om cruciaal beleid op klimaat en energie sneller door beide kamers te loodsen. Tijd is onze grootste uitdaging.
Imagecredit: Metis Designer, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
