Als waterstofimport goedkoop was, deed de industrie niet anders
De waterstofhype is een kat met negen levens. Nu de hoop op Nederlandse (overschot)waterstof langzaamaan vervliegt, moet spotgoedkope import uitkomst bieden. Toch enkele haken en ogen bij de wereldhandel in het wondergas.
Eerste dingen eerst: waterstof is een van de weinige koolstofvrije energiedragers. Alleen al daarom is het fantastisch spul.
Dat ik mij al tijden wat druk maak over ongepast enthousiasme rond waterstof, is dan ook zeker niet omdat ik ’tegen’ waterstof ben. Integendeel. Gezien het grote belang van waterstof voor de economie van de toekomst is het essentieel dat er bij de politiek, de media en het grote publiek geen misverstanden bestaan over de voor- en nadelen van waterstof. We hebben recent met biomassa gezien hoe snel de publieke opinie zich kan keren als gevolg van slechte communicatie.
Het is dan ook goed dat het misverstand van goedkope groene waterstof uit overschotten wind- en zonnestroom nauwelijks nog herhaald wordt. Het is ook goed dat erkend wordt dat Nederland niet zelfvoorzienend zal zijn met duurzame waterstof. Helaas zijn daarmee de verwachtingen van waterstof niet getemperd. De irreële droom van goedkope home grown waterstof is ingeruild voor een nieuwe droom: goedkope waterstof van ver.
Terwijl Follow The Money zaterdag een stevig stuk bracht over de bedenkelijke rol van de gassector in de positionering van waterstof als oplossing voor alles, publiceerde NRC een hoopvol interview over de wereldhandel in groene waterstof.
Ook de import van waterstof rechtvaardigt nauwelijks enthousiasme
Inderdaad. Als alles meezit, is groene waterstof in het Midden-Oosten, Australië of de Sahara misschien rond 2030 goedkoper dan fossiele waterstof. Als dat echter de kurk is waar de zo gewenste waterstofrevolutie nu nog op drijft, is dat een mager kurkje. Drie redenen waarom ook het importeren van groene waterstof voorlopig niet duurzaam of goedkoop is.
1.Verplaatsen van het Nederlandse CO2-probleem
Net als in Nederland is er voorlopig vrijwel overal veel meer CO2-reductie te behalen door wind- en zonnestroom direct als elektriciteit te benutten. Als er in 2030 in Saudi-Arabië, Australië of Marokko nog elektriciteitscentrales op kolen, aardgas en olie draaien, heeft het geen zin om in het kader van CO2-reductie waterstof uit deze landen te importeren.
2.De kostprijs voor waterstof zal niet de marktprijs zijn
Als het voor 2030 in Australië, Noord-Afrika of het Midden-Oosten lukt om groene waterstof tegen een kostprijs van $ 1 per kilo te maken, is dat fantastisch. Het betekent echter niet dat wij die waterstof tegen $ 1 per kilo kunnen kopen. Vrijwel de hele wereld heeft zich gecommitteerd aan het klimaatakkoord. Vrijwel de hele wereld heeft emissievrije waterstof nodig om aan dat akkoord te voldoen. De vraag zal decennia groter zijn dan het aanbod. De marktprijs hoger dan de kostprijs.
3.Waterstof per schip of per buis transporteren is geen done deal
Het is goedkoper om energie als gas te transporteren dan als elektriciteit. Net als aardgas is waterstof onder druk door buizen te jagen of vloeibaar gemaakt per schip te transporteren. Dat het goedkoop is om gassen te transporteren klopt echter pas op grote schaal. Juist bij die schaal komen een heleboel kippen en eieren kijken. Wie bouwt er een gigantisch zonnepark en een elektrolyser van honderden gigawatts in de Sahara als er nog geen pijp of schip is om de waterstof te transporteren? Wie bouwt zo’n buis of schip als er nog geen waterstof is om er doorheen te jagen?
Afgaande op de afwezigheid van wereldhandel in fossiele waterstof voor de industrie is importeren van waterstof niet eenvoudig of goedkoop. De prijs van grijze waterstof (waterstof uit aardgas zonder CO2-afvang) is vooral afhankelijk van de lokale marktprijs voor aardgas. In Europa schommelt de prijs van grijze waterstof tussen de $ 1,5 à $ 2 per kilo. In de VS en het Midden-Oosten zijn de gasprijzen structureel flink lager, zie de grafiek hiernaast. Inclusief de Europese CO2-prijs is grijze waterstof gemaakt in Europa zeker dubbel zo duur als Amerikaanse of Saudische waterstof. Toch maakt de Europese industrie zijn waterstof onsite.
Ook voor de nabije toekomst mikt de industrie niet op import. Afvangen en opslaan van CO2 zet meer zoden aan de dijk.
Groene waterstof is er voorlopig niet, dus je kunt er voorlopig niets mee
Europese grootverbruikers van waterstof concurreren wereldwijd. Als waterstof importeren aantrekkelijk was, hadden deze bedrijven dit al lang geregeld. Dat dit niet gebeurd is, dwingt tot bescheidenheid over de over de kansen van waterstof in de energietransitie. Grijze waterstof is chemisch identiek aan groene waterstof. Import en export even complex.
Het publiek opjutten om te vroeg te veel willen met waterstof die er nog lang niet is, heeft tot gevolg dat we onnodig langer en steviger blijven plakken aan olie, aardgas en de CO2-uitstoot die daarbij hoort.
Wie de de publiciteit zoekt om waterstofketels en brandstofcelauto’s te promoten, dient daarover glashelder te zijn.
Imagecredit: Erlend Ekseth, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
