Waarom € 10 mrd de mist in gaat met waterstof voor auto’s

Shell, Total, Toyota, BMW, Daimler en nog acht andere giganten uit de auto- en energiewereld investeren samen € 10 mrd in waterstof als brandstof voor de automotive sector. Lees hier waarom dat niet zo’n topidee is.

Update 18 januari 2017: De 13 automotive en energiemultinationals richten samen de Hydrogen Council op. Dat maken de partijen bekend op het World Economic Forum in het Zwitserse Davos.

De bedrijven zetten zich samen in om de politiek te bewegen het gebruik van waterstof voor mobiliteit aan te jagen. Zelf investeren de partijen de komende vijf jaar € 10 mrd in de productie en distributie van waterstof en de bouw van waterstofauto’s. Lees hieronder uitgebreid waarom dat een mooie ambitie lijkt, maar in de praktijk toch suboptimaal uitpakt.

Of in het kort:

• Een auto op duurzame waterstof heeft 2 à 3 keer zoveel windmolens nodig als een auto met alleen accu’s.
• Qua reikwijdte en tankgemak is het voordeel van brandstofcelauto’s ten opzichte van stekkerauto’s nihil.
• Alle opties open houden lijkt nobel maar op het verkeerde paard wedden is gewoon duur.
• Waterstof is een belangrijke energiedrager voor de toekomst, maar niet voor auto’s.

Het oorspronkelijke bericht van 4 januari 2017 hieronder. Toevoeging 9 april 2017 helemaal onderaan of direct via klik:
Pionier Mercedes komt tot inkeer over waterstofauto’s

Waarom 743 auto-experts de plank misslaan met waterstof

In een enquête door adviesbureau KPMG dicht de wereldwijde autobranche waterstofauto’s een kansrijke toekomst toe. Het tijdperk van de elektrische auto op accu is volgens de experts alweer bijna voorbij. 

Voor zijn Global Automotive Executive Survey 2017 ondervroeg KPMG 953 topmensen van autofabrikanten, toeleveranciers, dealers en leasemaatschappijen over de toekomst van de sector. Een van de opvallendste resultaten is het hardnekkige geloof in waterstofauto’s.

1.Auto’s op accu hebben een enorme voorsprong

Waterstof was rond 1995 de grote belofte voor ‘s werelds grootste automerken. Tien jaar later zette de accu echter een inhaalrace in en al snel leverden onder meer Nissan, Tesla, Renault, BMW, Ford en Volkswagen succesvolle modellen op accu. Inmiddels verkopen Toyota en Hyundai toch waterstofauto’s en brengen in ieder geval ook BMW, Mercedes en Honda op korte termijn een FCV. Tegelijkertijd is er tegen 2018 is er praktisch geen fabrikant over die géén BEV in aanbieding heeft. Qua productieaantallen, keuze, acceptatie en kostprijsreductie lopen BEV’s zeker vijf jaar voor. 

2.Waterstof brengt je nauwelijks verder dan een volle accu

Vijf jaar voorsprong is met een sterk verkoopargument natuurlijk zo ingelopen. Hét hoofdargument om in te zetten op waterstoftechniek was de beperkte actieradius van auto’s met alleen een accu. In de praktijk ontlopen de reikwijdtes van beide concepten elkaar echter steeds minder. Voor de nieuwste waterstofauto’s beloven fabrikanten 500 à 600 kilometer tussen elke tankbeurt. Nauwelijks meer dan de aankomende generatie BEV’s. Compact en veilig opslaan van grote volumes waterstof valt tegen. De opslagcapaciteit van accupakketten stijgt tegelijkertijd sneller dan gedacht. 

3.Er zijn altijd meer snelladers dan waterstofpompen

De lange laadtijd van accu’s is het tweede hoofdargument voor het gebruik van waterstof. Dat gas kun je net zo snel tanken als benzine. In de praktijk zijn er echter nauwelijks waterstoftankstations. Ook niet in de planning. Het aantal snellaadpunten voor auto’s op accu loopt ondertussen snel op, net als de laadvermogens. Als het moet laadt je binnen tien minuten voor 100 kilometer bij. Het elektriciteitsnet, en dus de infrastructuur voor (snel)laden, is overal beschikbaar. Productie, transport en distributie van waterstof staat nog naast de kinderschoenen.

4.Parkeren is het nieuwe tanken

Een bestuurder van een stekkerauto met 80 kilometer reikwijdte wordt zenuwachtig als de accu half leeg is. Een bestuurder van een BEV met 300+ kilometer reikwijdte kan met een half lege accu nog twee keer op en neer naar kantoor. Sterker nog, in de dagelijkse praktijk raakt die accu nooit meer half leeg. De kilowatturen die je verbruikt om naar je werk te rijden, laad je thuis of bij de baas ook aan een gewoon stopcontact in een paar uur bij. Tanken is oud denken. Een stekkerauto laad je op terwijl je vergadert of slaapt, zelden terwijl je pauzeert langs de snelweg. 

5.Waterstof in auto’s is nooit duurzamer dan elektriciteit

Grote volumes duurzame waterstof maak je door water (met elektriciteit) te splitsen tot waterstofgas en zuurstof. Compressoren brengen het waterstofgas daarna op hoge druk zodat tankwagens het naar tankstations kunnen transporteren. In de FCV’s zet de brandstofcel het gas vervolgens weer om in elektriciteit voor de motor. Al die stappen maken de waterstofketen complex en inefficiënt. Auto’s op accu gebruiken dezelfde (duurzame) elektriciteit als waterstofauto’s alleen dan direct, zonder overbodig energieverlies.

Kortom, niet op het verkeerde paard wedden

Auto’s op accu en auto’s op waterstof maken de komende jaren gegarandeerd nog flinke stappen in gebruiksvriendelijkheid, milieu-impact en betaalbaarheid. Qua efficiëntie zitten beide concepten echter al dicht bij wat er maximaal mogelijk is.

De push van de autobouwers en de olie- en gasconcerns voor waterstof is een logische. De distributie en verkoop van waterstof blijft dicht bij de huidige, winstgevende verkoop van fossiele brandstoffen. Een waterstofinfrastructuur is duur en complex. De uitrol, mochten we daar toch voor kiezen, zal stroperig verlopen en de uitfasering van fossiele brandstoffen vertragen. De uitrol van een dekkend netwerk voor BEV’s zal veel en veel sneller voltooid zijn én kost de olie- en gasconcerns vrijwel zeker het verdienmodel en de grip op de mobiliteitsbranche.

Let wel, waterstof is in 2050 vrijwel zeker wél de basis voor een duurzame chemie en een CO2-arme luchtvaart. Ook gooit waterstof hoge ogen als grootschalige seizoensopslag of intercontinentaal transportmedium voor hernieuwbare energie. Daarmee kunnen de huidige olie- en gaspartijen de verloren cashflow uit de mobiliteit meer dan goed maken. En dat is ze van harte gegund. 

Bericht van 9 april 2017 ter ondersteuning hieronder.

Pionier Mercedes komt tot inkeer over waterstofauto’s

Opmerkelijk. Nog geen drie maanden na de oprichting van Hydrogen Council trekt Daimler zich effectief alweer terug als aanjager van waterstofmobiliteit. Brandstofcellen spelen ‘niet langer een centrale rol’ in de strategie van het concern.

Dat schrijft Automobil Production op basis van uitspraken van CEO Dieter Zetsche tijdens een congres in Stuttgart.

“De oorspronkelijke voordelen van waterstofauto’s – grotere actieradius en snel tanken – zijn door de voortgang in accutechniek geheel weggesmolten”, zegt Zetsche. “De kosten voor accu’s dalen sterk, terwijl aan de waterstofkant alleen al het produceren van de brandstof duur blijft.”

Daimler, moederconcern van autobouwers Mercedes-Benz en Smart, was samen met Toyota een van de grote pioniers in waterstofmobiliteit. Afgelopen winter kondigden Daimler, Toyota en 11 andere auto- en energiemultinationals ook nog aan samen € 10 mrd in de groei van waterstofmobiliteit te steken. Daar komt Zetsche met zijn uitspraken van nu overigens niet per se op terug.

Tekenend is echter wel dat Daimler (alléén) ook € 10 mrd steekt in de ontwikkeling van eigen modellen op accu. Daarmee is in ieder geval glashelder waar de prioriteiten liggen voor de Duitse autobouwer. De komende tien jaar ligt het zwaartepunt sowieso bij batterij-elektrische auto’s. Tegen de tijd dat waterstof op grote schaal uit hernieuwbare energie geproduceerd wordt, herziet Zetsche zijn mening misschien. Mijn stellige gok is dat hij, of welke opvolger dan ook, die visie nooit meer herziet. Waterstof is mooi maar zinloos voor personenauto’s.

Bron: FD, KPMG / Imagecredit: Joseph Brent, via Flickr Creative Commons (cropped)