Nu alsnog pensioen voor 7 Duitse bruinkoolcentrales
Komend Paasweekend zit het werk er dan toch op voor bij elkaar 3,1 gigawatt aan Duitse elektriciteitscentrales op bruinkool. De 7 centrales zouden eigenlijk in 2022 en 2023 sluiten, of waren reeds uit bedrijf genomen. Vanwege de gascrisis is een beroep op de centrales – en op eveneens al gepensioneerde werknemers – gedaan om de leveringszekerheid van elektriciteit te borgen. Nu de winter en de gascrisis voorbij zijn en ook de uitbouw van hernieuwbare energie en opslag heeft doorgezet, kan Duitsland alsnog afscheid nemen van de bruinkoolcentrales.
Het Duitse ministerie van Economische Zaken moet bepalen hoeveel extra CO2-uitstoot de verlengde bedrijfsduur van de bruinkoolcentrales heeft veroorzaakt en moet uiterlijk juni 2024 een voorstel doen om deze uitstoot te compenseren. Hieronder het oorspronkelijke bericht over selectieve ophef over Duitse kolencentrales van 18 oktober 2023.
Ook met verse kernreactor houdt Finland steenkool op reserve
Finland voegt zich bij een lange lijst Europese landen die eigenlijk al afgeschreven kolencentrales nog wat langer in leven houden met het oog op de leveringszekerheid. Energieproducent Fortum houdt in afstemming met de Finse overheid de kolencentrale Meri-Pori (565 MW) nog tot 31 december 2026 in bedrijf. Deze kolencentrale sprong in de winter 2022-2023 al bij omdat de ingebruikname van Europa’s nieuwste kernreactor nog even op zich liet wachten. Ook nu Olkiluoto 3 (sinds april 2023) wel in bedrijf is, meent Finland dat het verstandig is om de kolencentrale nog achter de hand te houden. Hieronder het oorspronkelijke bericht over selectieve ophef over Duitse kolencentrales van 18 oktober 2023.
Duitse én Franse kolencentrales nog een winter extra in standby
Frankrijk en Duitsland houden de komende winter elk 2 oude kolencentrales – die conform vastgesteld klimaatbeleid al gesloten zouden zijn – in reserve. Dit in beide landen vanwege onzekerheid over de leveringszekerheid van elektriciteit.
In reactie op de gascrisis die als gevolg van de oorlog in Oekraïne is ontstaan, besloten Frankrijk en Duitsland in 2022 beiden 2 kolencentrales tot het voorjaar van 2023 uit de mottenballen te halen of te houden.
Zowel in Frankrijk als in Duitsland ging het om 1,9 gigawatt (GW) aan productiecapaciteit die zonder de onrust op de energiemarkten al gesloten zou zijn. Beide landen besloten in de afgelopen weken dat de reservekolencentrales ook in de winter van 2023-2024 nog nodig zijn om de leveringszekerheid van elektriciteit te borgen.
Ook in Nederland en Groot-Brittannië zijn beperkingen op de productie van elektriciteit met kolencentrales opgeheven om de kans op stroomuitval door gastekorten te beperken. Hoewel de gasreserves op dit moment goed gevuld zijn, toont de vermoedelijke sabotage van een onderzeese gasleiding tussen Finland en Estland dat waakzaamheid op zijn plaats blijft.
Fossiele backup nog even nodig, met of zonder kerncentrales
Te midden van al die tijdelijke toename van kolenstroom als gevolg van de oorlog in Oekraïne in heel Europa, is het nieuws over de Duitse kolencentrales opmerkelijk breed uitgemeten. Dit met name door het groeiende legioen energie-experts dat meent dat alle problemen op de wereld zijn veroorzaakt door het Duitse besluit om kernenergie uit te faseren.
Deze week was het in Europa voor het eerst koud dit stookseizoen. Duitsland startte daarop een van de 2 reservekolencentrales op. Dat was opnieuw nieuws voor onder meer De Telegraaf, Trouw, Nu.nl, Nederlands Dagblad en WNL. Dat in Frankrijk maandag ook een van de 2 reservekolencentrales (zie grafiek hiernaast) de eerste rondjes mocht draaien, vond ik in geen krant terug. Gelukkig maar, want het is ook geen nieuws. Net zoals de start van de Duitse centrale geen nieuws had moeten zijn.
Liever een werkloze kolencentrale dan een inactieve kerncentrale
De ongemakkelijke waarheid voor fans van hernieuwbare energie én voor fans van kernenergie is dat kolen- en gascentrales in een systeem met een hoog marktaandeel voor wind- en zonne-energie (zoals in Duitsland) en in een systeem met een hoog marktaandeel voor kernenergie (zoals in Frankrijk) dezelfde rol vervullen. Kolen- en gascentrales leveren regelbaar vermogen. Betaalbaar regelbaar vermogen. En die rol is nog niet uitgespeeld.
In een energiesysteem met windturbines en zonnepanelen als belangrijkste stroombronnen is regelbaar vermogen nodig omdat het niet altijd waait en gemiddeld 12 uur per dag donker is.
In een systeem met kernenergie als belangrijkste stroombron is regelbaar vermogen nodig omdat niemand – zelfs Frankrijk niet – zoveel kerncentrales bouwt dat je daar elke denkbare piek in de elektriciteitsvraag mee kunt afdekken.
Zeker met economisch afgeschreven kolencentrales maar ook met goedkoop gebouwde gascentrales kun je het je als land permitteren om deze in standby te houden en slechts 3 of 4 weken per jaar in te zetten. Of in een jaar met een winderige winter helemaal niet. Een kerncentrale in standby houden voor dezelfde paar vraagpieken per jaar is extreem kostbaar.
En het maakt voor het klimaat geen groots verschil. Een kolencentrale stoot alleen broeikasgassen uit als hij kolen verbrandt. Een kolencentrale in standby die slechts 3 á 4 weken per jaar elektriciteit levert, stoot ook maar 3 á 4 weken per jaar CO2 uit.
Ontzettend jammer dat de Duitse Atomausstieg doorgezet is
De Duitse kerncentrales stonden nooit standby als regelbaar vermogen, zoals de kolencentrales die Duitsland en Frankrijk in reserve hebben gezet voor komende winter. De grafiek hieronder toont voor april 2023 de (volledig stabiele) productie door kernenergie in Duitsland en de (flexibele) productie door centrales op bruinkool, steenkool en aardgas.
De kerncentrales draaiden tot het moment van sluiting vrijwel altijd op vol vermogen, zonder enig rekenschap te geven van de vraag naar elektriciteit of de productie van windturbines en zonnepanelen (blauwe lijn in grafiek).
In deze altijd aan-rol bespaarden de Duitse kerncentrales veel CO2-uitstoot. Een kernreactor van 1 GW die – afgezien van een planbare onderhoudsstop van zeg 3 à 4 weken – jaarrond op vol vermogen draaide, hield 48 à 49 weken per jaar 1 GW aan kolen- en gascentrales uit bedrijf. Dat had in Duitsland nog jarenlang megatonnen aan CO2-uitstoot kunnen voorkomen.
Daarom is het frustrerend dat Duitsland besloot de kernenergie uit te faseren. De selectieve verontwaardiging over de 2 versleten Duitse kolencentrales die nog een winter extra in standby mogen staan, zal wel een uiting van die frustratie zijn.
Bron: Bloomberg, Euractive, Power Technology / Imagecredit: Jean-Marc Pascolo, Via WikiMedia Creative Commons
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Dat van die Atomausstieg is exact wat ik een jaar of wat geleden probeerde uit te leggen, maar toen voor gek verklaard werd. Ik ben zelf druk met duurzaamheid binnen utilities en probeer te begrijpen waartoe keuzes op de lange(re) termijn toe kunnen leiden vooraleer een korte termijn besluit te nemen. Zelf was ik ook lang tegen kernenergie, maar ook bij mij is die gedachte veranderd nadat ik in zag hoeveel uitstoot ze kan besparen. Een paar kleine, lokale kerncentrales zouden voor de komende decennia best weleens de oplossing voor globale opwarming kunnen zijn en ook tevens de E-grid problematiek (congestie) kunnen verlichten….
Hamas bombardeert kerncentrale in Israel. In Ukraine wordt kerncentrale Zaporitsja gebombardeerd. Tsjernobil Miljarden. Japan dumpt radioactief water voor de vis. Fukushima geschatte kosten 540 miljard. Sellafield/Windscale UK opruimkosten 400 Miljard.
De Atomausstieg is circa 20 jaar geleden besloten. Geen enkele regering van geen enkele kleur die daarna kwam, heeft dat besluit teruggedraaid.
Er is in Duitsland in meer dan 40 jaar geen adequate lange-termijn-opslagplek voor het gevaarlijkste afval gevonden. Die dus nog te vinden en te realiseren opslagplaats moet voor tenminste 100.000 jaar (d.i. 6 x de halfwaardetijd van de gevaarlijkste component) bewaakt worden. Ook als al het gedolven uranium al lang op is. En vergeet niet dat je ook voor een thorium kerncentrale een beetje uranium nodig hebt.
De reden van de Atomausstieg is overigens niet alleen vanwege de morele bedenksels of het wel koosjer is duizenden komende generaties met onze troep op te zadelen. Want dat was uiteraard al een gepasseerd station vanaf het ontstaan van het allereerste kernafval.
Het gaat ook om de gevaren door geologische activiteit, overstromingsgevaar maar ook gevaar bij gebrek aan koelwater, oorlogsgevaar, terroristen die dreigen met opblazen etc.
En dan zijn er nog de kosten.
Zelfs zonder de “100.000-jaar-kosten) was de kWh-prijs de hoogste van alle energievoorzieningen.
Dan is er ook nog het puntje van afhankelijkheid van soms onaardige landen. Want in Duitsland, zelfs in Europa, is verdraaid weinig uranium te vinden.
Bij thorium ligt dat beter maar die centrales zijn er voorlopig nog niet op bruikbare schaal.
je laatste kopje heeft een verkeerde datum. nu is het 2 keer opnieuw relevant op 1 november.
On-topic; Mooi nieuws dat ze gaan sluiten!
Gecorrigeerd, dank!
3 Miljoen Installaties en 18 GigaWatt Vermogen. Solar Magazine nieuws van vandaag. 27 mrt 2024. Nederland passeert grens van 3 Miljoen Installaties met Zonnepanelen. Cumulatief Vermogen Installaties passeerde vorig jaar januari de grens van 14 GigaWatt en zal dit jaar 2024 de grens van 18 GigaWatt passeren. Met de sluiting Kolencentrales meld je 1,9 GigaWatt zowel in Duitsland als Frankrijk. Kerncentrales zijn 1 GigaWatt, Borssele 500 Megawatt. Op Zee is al 5 GigaWatt Wind, in 2028 11 GigaWatt Wind. in 2050 70 GigaWatt Wind op Zee. Ik heb al 12 jaar stroom over met Zon op Dak. Geen Gas. Dus kolencentrales kunnen dicht.