Enorme steekproef toont geen gezondheidseffect windmolens
In de periode 2012-2021 stelden Nederlandse huisartsen niet vaker (acute of chronische) gezondheidsproblemen vast bij mensen die binnen 5 kilometer van een of meerdere windturbines wonen dan bij mensen die verderop wonen.
Deze conclusie volgt uit een brede landelijke gezondheidsverkenning, uitgevoerd door het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (Nivel) op aanvraag van het ministerie van VWS.
Het onderzoek – op basis van gezondheidsgegevens van honderdduizenden Nederlanders woonachtig binnen een straal van 5 kilometer van een windturbine – vond geen duidelijk verband tussen de nabijheid van windturbines en slaapverstoring, concentratieproblemen, oorklachten en andere gezondheidsproblemen die vaak in verband zijn gebracht met windturbines.
Betrouwbare gezondheidsgegevens in plaats van zelfrapportage
In de internationale medische wetenschap is al veel gepubliceerd over hinder en gezondheidseffecten gerelateerd aan windenergie. Sterke verbanden zijn daarbij nauwelijks gevonden. Het is in de wetenschap echter erg moeilijk om aan te tonen dat een relatie niet bestaat. Zeker in de gezondheidszorg, waar uiteenlopende symptomen en klachten uiteenlopende oorzaken kunnen hebben, onderzoek arbeidsintensief is en waar de privacy van patiënten bewaakt moet blijven.
Daarbij staan er – ondanks de sterke opmars van windenergie – nog altijd weinig windturbines in dichtbevolkt gebied. Wanneer je de omwonenden van windparken naar hun gezondheid vraagt, zijn hun antwoorden bovendien nooit onbetwistbaar. Buren van windturbines kunnen klachten onbesproken laten vanwege een financieel belang bij de geproduceerde windstroom of juist klachten veinzen omdat het uitzicht op windturbines niet bevalt.
Daarom is de gezondheidsverkenning door Nivel een mooie toevoeging aan de wetenschappelijke literatuur. Het instituut had voor haar onderzoek namelijk in het geheel geen interviews met omwonenden nodig.
Nederland is dichtbevolkt, beschikt over flink wat windturbines en vrijwel iedereen is ingeschreven bij een huisarts. Het Nivel beheert een groot aantal datasets gerelateerd aan de huisartsenzorg. Dossiers van meer dan 500 aangesloten huisartsen zijn gecombineerd met de locaties van actieve windturbines. Zo kwamen gezondheidsgegevens van 350.000 tot 560.000* Nederlanders woonachtig binnen een straal van 5 kilometer van een windturbine in beeld.
*De omvang van de groep veranderde gedurende de onderzoeksperiode van 10 jaar, onder meer door nieuwbouw en sloop van windturbines, verhuizingen en wijzigingen in de deelname van huisartsen aan de registraties.
Geen consistente significante associaties
De geïdentificeerde groep omwonenden is nader gesorteerd naar omwonenden binnen 500, 1000 of 2000 meter van windturbines. Voor tientallen potentiële gezondheidseffecten – van moeheid en tintelingen tot depressie en hartkloppingen – is vervolgens gekeken of symptomen en klachten vaker voorkomen bij de omwonenden dan bij mensen die meer dan 5 kilometer van windturbines wonen. Daaruit kwamen geen consistente significante associaties naar voren.
Ook deze studie concludeert niet dat wonen nabij windturbines geen gezondheidseffecten heeft, maar ook deze studie heeft geen duidelijke effecten kunnen vinden. Dit ondanks de brede selectie van potentiële gezondheidseffecten, de grote onderzochte patiëntenpopulatie én de liefst 10 jaar aan data.
Dat het opnieuw moeilijk blijft om (de afwezigheid van) gezondheidseffecten van windturbines aan te tonen, zou voor omwonenden van (geplande) windparken geruststellend moeten zijn. De kans dat alle onderzoeken van de afgelopen decennia een sterk gezondheidsprobleem over het hoofd hebben gezien, is opnieuw kleiner geworden.
Bron: Nivel / Imagecredit: Lukáš Kulla, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
