‘Europa kleurt ook waterstof gemaakt met kernenergie groen’
De Europese Commissie lijkt van plan om waterstof gemaakt in landen met een groot aandeel kernenergie in de elektriciteitsproductie groen te noemen. Dat blijkt uit een gelekt conceptdocument in handen van Euractiv.com.
Net als de hele wereld wil ook Europa graag de opmars van groene waterstof bevorderen. Voordat je groene waterstof kunt subsidiëren, moet echter wel duidelijk zijn wat groene waterstof is.
En daar hangt nogal wat van af. De productie en distributie van waterstof zal tegen 2035 een enorme industrie zijn en er staan miljarden aan staatssteun te trappelen om deze industrie uit de startblokken te helpen. Logischerwijs is de definitie van groen onderhevig aan een stevige bedrijfslobby, én aan sterke nationale politieke belangen.
Ook voor het milieu- en klimaat, de oorspronkelijke aanleiding om überhaupt iets met waterstof te doen, hangt er veel van af. Splitsen van water in waterstof en zuurstof kan met elektriciteit uit om het even welke bron. Alleen als die elektriciteit duurzaam is én niet al gereserveerd voor een ander duurzaam doel, is echter ook de resulterende waterstof duurzaam.
Plaats- en tijdgebonden duurzame stroom voor duurzame waterstof
In vroege voorstellen was de Europese Commissie (EC) vrij streng. Om groen te mogen heten, moest waterstof gemaakt zijn met elektriciteit uit nieuwgebouwde wind- en zonneparken of andere hernieuwbare energieprojecten in hetzelfde land. Bovendien moest de afgenomen elektriciteit op uurbasis gematcht zijn met duurzaam geproduceerde kilowatturen.
Deze criteria waren volgens de marktpartijen die de elektrolysers willen bouwen niet werkbaar. Onder meer door te dreigen naar de Verenigde Staten te vertrekken, wisten ze een sterke afzwakking van de criteria af te dwingen. Vervolgens kwam daarop weer een tegenreactie vanuit bedrijven die het wél belangrijk vinden dat groene waterstof bijdraagt aan CO2-reductie.
Kernenergie groen of niet? En aardgas dan?
Parallel aan het Europese gesteggel over wanneer waterstof wel of niet groen is, speelde in Europa ook een felle strijd over het al dan niet groen zijn van kernenergie. In de uiteindelijke EU taxonomy for sustainable activities kregen Frankrijk en andere voorstanders van kernenergie het voor elkaar om kernenergie als duurzaam te kwalificeren. Terecht.
Om voldoende stemmen voor het groene label voor kernenergie te regelen, bleek het helaas nodig om ook aardgas als groen te kwalificeren. Gelukkig onder vrij strenge voorwaarden, maar alsnog onterecht.
Een soortgelijke misser lijkt de EC nu te maken inzake waterstof.
Slechts 60% minder CO2 als bij de productie van grijze waterstof
In de gelekte versie van de nieuwe Delegated Act, waar Euractiv over schrijft, geldt waterstof als groen als het geproduceerd is met een elektrolyser in een land met een gemiddelde uitstoot van 18 gram CO2-equivalent per megajoule elektriciteit.
Dat komt neer op 65 gram CO2 per kilowattuur (kWh) en met dit nieuwe criterium komt de EC vooral Frankrijk tegemoet.
Naast Frankrijk heeft alleen Zweden een elektriciteitssector die schoner is dan 65 grCO2/kWh. Helaas is waterstof gemaakt met 65 grCO2/kWh nog steeds verre van CO2-arm. Als we uitgaan van een elektrolyse met 75% rendement dan komt er 3,5 kilo CO2 vrij bij de productie van een kilo waterstof, die nu volgens de EC groen mag heten.
Dat is slechts 60% minder dan bij de productie van grijze waterstof uit fossiel aardgas. Niet goed genoeg. Niet groen genoeg.
Gemiddelde CO2-uitstoot per kilowattuur zegt weinig
In werkelijkheid ligt de uitstoot die elektrolyse veroorzaakt in een land met gemiddeld 65 grCO2/kWh vrijwel zeker nog aanzienlijk hoger. In een land waar gemiddeld 85% van de elektriciteit uit emissievrije bronnen komt, en de rest uit gascentrales, is de gemiddelde uitstoot ruwweg 65 grCO2/kWh.
Als er in dit land een grootverbruiker van elektriciteit bijkomt, betekent dat vooral dat de gascentrales meer elektriciteit gaan produceren. In ieder geval totdat nieuwe kerncentrales of wind- en zonneparken het extra verbruik te dekken. Een gascentrale stoot zo’n 400 grCO2/kWh uit. Als we de extra productie van de gascentrale toerekenen aan de veroorzaker daarvan, bijvoorbeeld een grote nieuwe elektrolyser, is de gemiddelde uitstoot van 65 grCO2/kWh irrelevant.
Elektrolyse op basis van elektriciteit uit een gascentrale resulteert in ruim 20 kilo CO2 per kilo geproduceerde waterstof. Waterstof die op dat moment misschien groen heet, maar dat zeker niet is. Opnieuw dreigen helaas leveranciers van aardgas en uitbaters van gascentrales te profiteren van de lobby voor kernenergie in de duurzame energiemix.
Bron: Euractiv / Imagecredit: Mat Napo, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Kernenergie is alles behalve groen. Eeuwen geleden hebben we die fout ook gemaakt met fossiele brandstoffen, waar we nu de rekening voor betalen. Kernenergie is gewoon een herhaling van die fout, ipv fijnstof en co2 scheept het ons op met kernafval als restproduct en dat zal vroeg of laat teveel aanwezig zijn, en een kleuter begrijpt dat dat een groter probleem is dan wat we nu hebben. Kernenergie is het gif voor de toekomstige generaties. Dus beter nu de boel goed op orde maken, voor een toekomst met voldoende potentie voor de volgende generaties.
En dan te bedenken dat waterstof bijna nooit ergens een goede oplossing voor is.
Denk ik heel duidelijk. Waterstof (als feedstock of dragers zoals NH3, SAFS, syn fuels etc.) is in synergie met elektrificatie noodzaak om de energietransitie in voldoende mate te realiseren en opwarming te beperken. Een benchmark van alle outlooks (IEA, IRENA, Oil&Gas, kennis instituten, denktanks) met ieder verschillende aannamen hebben dit gezamenlijk kenmerk… minder groene waterstof = meer opwarming
Gelijk trekken met ‘groen’ labellen van BEVs, boilers, warmtepompen etc. lijkt me meer dan logisch. Daar zeuren we ook niet over dat elektriciteit deels nog niet groen is … het is een transitie, geen revolutie immers.
Gemiddelde uitstoot per land… Ik snap niet zo goed waarom er geen gebruik gemaakt wordt van certificaten van oorsprong, eventueel gekoppeld met de daarbij behorende (totex) emissies. Daarmee toon je feitelijk de bron van je stroom aan. Als je als electrolyzerpartij dan stroom met lage of geen emissies inkoopt, alleen DAN maak je groene waterstof. Simpel en eenvoudig te realiseren lijkt me.
Mee eens … is in ontwikkeling. Hopelijk snel beschikbaar …
Tja, kernenergie is hoe je het ook went of keert gewoon groen.
Afval probleem speelt bij moderne centrales nauwelijks meer.
Conservatieve mensen denken nog dat het vervuilend is, die lopen echter erg ver achter op de actualiteit.
Uiteindelijk is waterstof een zeer goede oplossing voor veel problemen van dit moment.
Het probleem is niet de kernenergie zelf, die doen nog veel minder dan 65g/kWh. Waterstof uit kernenergie zou indedaad goed zijn voor het verminderen van co2 uitstoot.
Maar de stroom uit bestaande kerncentrales wordt nu al gebruikt en er komen er maar weinig bij de komende jaren. De extra stroom voor waterstof zal niet uit kerncentrales komen, zelfs niet in landen met veel kerncentrales.
Op basis van dit besluit kunnen Frankrijk en Zweden dus extra gascentrales bouwen, de stroom daarvan gebruiken voor waterstof productie, en die waterstof verkopen als “co2 arm” vanwege de kerncentrales.
Dat veel slechter dan dat aardgas direct gebruiken
“Afval probleem speelt bij moderne centrales nauwelijks meer.”
Ik zal dan wel zo’n conservatief zijn die denkt dat kernafval 300 – 100.000 jaar gevaarlijk blijft. U heeft ongetwijfeld een goede bron waar ik kan lezen dat ik er helemaal naast zit.