Raar maar waar; Een warmtepomp op aardgas bespaart aardgas
Zondag met Lubach besprak in een item over het aardgasvrij maken van de Nederlandse woningen op 8 november 2020 onder meer de warmtepomp. De warmtepomp is inderdaad een prijzig apparaat maar hij kan wel een mooi kunstje: een warmtepomp ’tovert’ 1 kilowattuur elektriciteit om in 3 tot 6 keer zoveel warmte. De warmtepomp is op zijn simpelst gesteld daadwerkelijk een pomp. Een pomp die gratis omgevingswarmte uit de buitenlucht naar binnen pompt. Daarom bespaart een warmtepomp aardgas, óók als de elektriciteit die de warmtepomp verbruikt geproduceerd is in een gascentrale op aardgas. Jammer dat dit vrij cruciale aspect niet is ingekopt in de uitzending. Hieronder het oorspronkelijke bericht van 8 maart 2020 naar aanleiding van gelijkaardige statements door hoogleraar David Smeulders.
Is professor Smeulders echt vergeten hoe een warmtepomp werkt?
David Smeulders, hoogleraar energiesystemen aan de TU Eindhoven, is een graag geziene gast op TV en in kranten vanwege zijn contraire opvatting over het Nederlandse beleid rond aardgasvrij verwarmen. Een opvatting die niet klopt.
Smeulders stelt dat overstappen van aardgas op elektrisch verwarmen, resulteert in meer CO2-uitstoot. Met die boodschap is hij op tournee door het medialandschap. Interviews in het AD, een podcast met Jort Kelder, aan tafel bij de Hofbar, een item bij AT5, een reportage bij Kassa, etc.
Iedereen neemt aan dat het klopt wat Smeulders zegt. Want Smeulders is hoogleraar energiesystemen. Aan de TU Eindhoven. Daarom is het zo erg dat het niet klopt wat Smeulders zegt. Verwarmen met een warmtepomp resulteert wel in CO2-reductie.
Storende desinformatie van een hoogleraar energiesystemen
Overal waar Smeulders verschijnt, loopt zijn betoog ruwweg als volgt: ‘Bij een kilowattuur (kWh) warmte opgewekt in een CV-ketel op aardgas komt 180 gram CO2 vrij. Bij de productie van een kWh elektriciteit komt gemiddeld 400* gram CO2 vrij. Dus bij elektrisch verwarmen komt meer dan twee keer zoveel CO2 vrij.’ Dat klinkt simpel. Maar het klopt niet.
Vrijwel iedereen die overstapt naar elektrisch verwarmen, kiest voor een warmtepomp. Een warmtepomp gebruikt elektriciteit om warmte uit de bodem, oppervlaktewater of de buitenlucht naar binnen te pompen.
Voor elke kWh elektriciteit die een warmtepomp daarbij verbruikt, pompt een warmtepomp 1,5 tot 5 kWh warmte extra van buiten naar binnen. Dat kan ook bij buitentemperaturen onder nul. De werking van een warmtepomp is iets complexer dan Smeulders directe vergelijking tussen de CO2-uitstoot van elektriciteitsproductie en die van een gasketel. Vandaar hiernaast een animatie die de werking toelicht.
Vanuit de bewoner bezien, wekt een warmtepomp effectief dus 2,5 tot 6 kWh warmte op per (daadwerkelijk uit het elektriciteitsnet afgenomen) kWh elektriciteit . Als die ene kWh elektriciteit goed is voor 400 gram CO2, is de effectieve CO2-uitstoot per kWh warmte uit de warmtepomp gemiddeld 65 tot 160 gram. Minder dan met de CV-ketel op aardgas.
Deze redenatie moet voor elke hoogleraar energiesystemen gesneden koek zijn. Het kan haast niet dat Smeulders dit niet weet**. Als Smeulders dit echt niet weet, is hij het vergeten. Dan is het tragisch dat geen van zijn collega’s aan de TU Eindhoven hem er aan herinnert. Zeker nu Smeulders in een groeiend aantal mediaoptredens de plank echt misslaat.
Natuurlijk is isolatie ook belangrijk, cruciaal zelfs
Smeulders stelt in zijn optredens dat isoleren veel belangrijker is dan volledig afscheid nemen van aardgas. Dat klopt. Er is ook niemand die het tegendeel beweert. Het is dan ook droevig dat Smeulders suggereert dat het Nederlandse energiebeleid niet op isolatie gericht is. Het beleid is wel op isolatie gericht. Want isolatie helpt inderdaad altijd, bij elke warmtebron.
Sterker nog, de overstap naar een warmtepomp of andere vorm van lagetemperatuur-verwarming gaat welhaast van nature gepaard met het toepassen van extra isolatie.
Een tochtig huis met kieren en enkelglas krijg je met een warmtepomp lastig comfortabel warm. Een slecht geïsoleerd huis warm stoken in een uurtje lukt alleen met een CV-ketel. Het beleid om CV-ketels af te schrijven, draagt dus automatisch bij aan de door Smeulders gewenste isolatiecampagne. En net zoals Smeulders ten onrechte suggereert dat Nederland vergeet te isoleren, suggereert hij ook onterecht dat de de transitie naar aardgasvrij verwarmen overhaast verloopt.
Dat is onzin. Om in 2050 alle Nederlandse woningen zonder aardgas warm te houden, moeten vanaf vandaag dagelijks 1.000 woningen de overstap maken. Voorlopig zijn dat er eerder 1.000 per jaar dan per dag. De transitie verloopt niet overhaast, hij verloopt veel te traag. De verwarring die hoogleraar Smeulders al dan niet bewust schept, draagt daar aan bij. De weerstand die veel mensen toch al hebben tegen verandering, wordt opgestookt door de onzin van Smeulders.
Onzin die overtuigend overkomt. Omdat Smeulders hoogleraar energiesystemen is.
Een warmtepomp is direct beter, en vervolgens elk jaar duurzamer
*Smeulders heeft in verschillende optredens verschillende uitstootwaardes voor elektriciteitsproductie genoemd. Eerder ging hij nog uit van ruim 800 gram per kWh, een waarde die alleen met pure kolenstroom mogelijk is. In Nederland komt de elektriciteit nooit alleen uit kolencentrales. In recentere uitingen spreekt Smeulders van 490 gram CO2/kWh.
Ook dat is hoger dan het in werkelijkheid is. Gascentrales zijn nu nog dominant in de Nederlandse elektriciteitsproductie en stoten 400 gram CO2/kWh uit. De gemiddelde uitstoot per kilowattuur elektriciteit is dankzij huidige wind- en zonneparken inmiddels onder de 400 gram CO2/kWh gezakt. In 2030 zijn windturbines en zonnepanelen dominant en zal de gemiddelde uitstoot per kWh dalen tot tegen de 100 gram CO2/kWh. Warmtepompwarmte is dan goed voor 15 tot 40 gram CO2/kWh.
Warmtepompen in goed geïsoleerde woningen kunnen bovendien redelijk flexibel verwarmen. Als het goed waait en er is sprake van een overschot aan windstroom kan een warmtepomp het huis iets extra verwarmen.
Wanneer de wind daarna gaat liggen, koelt de woning slechts langzaam af. Een goed geïsoleerd huis met een warmtepomp kan zo effectief energie opslaan. Met een elektrische boiler erbij gaat dat nog beter.
Omdat een warmtepomp een gasketel vervangt (en dus resulteert in extra elektriciteitsverbruik) is het passend om voorlopig aan te nemen dat een warmtepomp effectief op uit elektriciteit uit gascentrales draait. Ook op elektriciteit uit aardgas is een warmtepomp qua CO2-uitstoot te verkiezen boven de CV-ketel, zie de berekening hierboven. Als er tegen 2030 regelmatiger sprake is van overschotten hernieuwbare elektriciteit, biedt de warmtepomp een mooie kans die overschotten te benutten.
Dan daalt de uitstoot van een warmtepomp nog veel verder, tot uiteindelijk bijna nul. Wat Smeulders ook beweert.
**Vorig jaar heb ik een prettig debat gedaan met Smeulders over waterstof in de gebouwde omgeving. We waren het zo eens over het belang van isolatie dat van een debat nauwelijks sprake was. Aan niets heb ik destijds onbegrip over de werking van de warmtepomp gemerkt. Ik snap dus de huidige optredens echt niet.
Imagecredit: Bruno, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Nou Thijs, je slaat de plank mis met je opmerkingen over prof. Smeulders. Hij weet heel goed hoe een warmtepomp werkt. Maar hij weet ook heel goed dat er ontzettend veel woningen ongeschikt zijn voor een warmtepomp. Geen goede thermische isolatie, alleen radiatoren en geen vloerverwarming op de begane grond die vervolgens niet geisoleerd is. Smeulders is het niet eens hoe het klimaatakkoord door de strot is geduwd zonder enige democratische inbreng. Op dit moment gaat Nederland te snel van het aardgas af. Heel veel elektriciteit wordt opgewekt met biomassa verbranding dat met schepen over de oceaan wordt vervoerd. Goed voor CO2 en millieu ? NEE, NEE en nog es NEE. Nederland heeft geen deskundig beleid op dit gebied en ook niet op vele andere gebieden. Het wordt hoog tijd voor een andere regering, die wel luisteren naar deskundigen als prof. Smeulders.
Smeulders pleit (terecht) voor isolatie. Na aanbrengen van extra isolatie is een warmtepomp vaak wel een optie.
In een slecht geïsoleerd huis gaat niemand over op direct electrisch verwarmen: Geeft veel te hoge electriciteisrekening.
Als je met zo’n huis van het gas af moet dan is een warmtepomp de enige optie om de kosten te beperken…
Hoezo zonder democratische inbreng? Meer dan de helft van de Nederlandse kiezers heeft op partijen gestemd die voor het klimaatakkoord waren, of op linkse oppositiepartijen die er liever zelfs nog een schepje bovenop zouden doen.
Dat er naar deskundigen geluisterd moet worden lijkt me evident, maar die deskundigen moeten dan geen aantoonbare onzin verkondigen.
Er was geen democratische inbreng. Het klimaatakkoord is nooit aan de kiezer voorgelegd. Het popte vanuit het niets op in kabinet Rutte.
Het is een grove schande dat de democratie zo te grabbel wordt gegooid. Maar tegenwoordig schijnt alles te mogen voor bepaalde “goede doelen”.
Ik zeg altijd maar, als iemand echt verstand van zaken heeft, dan wordt hij geen hoogleraar…..
En ik maar denken dat de pijn van de transitie vooral in de isolatie van woningen zit. Dat een WP systeem veel efficiënter werkt dan een hr gasketel is basiskennis voor een energietechneut, niets meer en niets minder. Als Smeulders iets anders beweert dan weet hij niet waarover hij praat. Omdat dit erg onwaarschijnlijk is, heeft hij andere motieven, waarbij hij het verkeerde verhaal vertelt. Inderdaad, het wordt tijd dat zijn collega’s hem dat duidelijk maken.
Thijs,
Je hebt gelijk als je zegt dat zijn 490 gr/kWh niet 1:1 te vergelijken is met de 180 gr/kWh uit je CV. Die moet je inderdaad delen door de COP van je warmtepomp. Ik denk dat jouw inschatting van COP=2,5 – 6 wel wat te optimistisch is. Tussen de 2 en 3,5 haal je in de praktijk.
Dus de vraag is dan, waar doelt Smeulders dan op? Ik denk dat hij het verkeerd uitlegt, maar dat hij wel een punt heeft. Als we met zn allen op korte termijn overschakelen op warmtepompen, dan is het probleem wellicht iets kleiner, maar het is pas een oplossing als we de elektriciteit ook duurzaam opwekken. Of het nu 400, 490 of 600 gr/kWu kost, alleen als we significant beter energie weten op te wekken dan gaat t werken.
In zn algemeenheid is gas een aantrekkelijke bron omdat t eenvoudig en goedkoop is. Een cv ketel heeft een rendement van >90% en dat is altijd veel hoger dan een elektriciteitscentrale die van fossiel naar elektra slecht 40% haalt. Met een COP van 2 tot 3,5 maakt een warmtepomp daar een resultaat van dat iets beter is dan gas.
Moeten we dan het publiek op kosten jagen? Misschien dat dat inderdaad te vroeg is wat Smeulders zegt. De technologie gaat de komende jaren snel verbeteren. Het is waarschijnlijk beter om mensen te laten investeren in isolatie. Zelfs dat is voor de meesten al een dure grap. Maar als dat lukt, dan boeken we op korte termijn al resultaten.
Omschakelen naar elektriciteit is uiteindelijk onvermijdelijk, omdat je alleen dan kunt kiezen welke energiebron je gebruikt. Je kunt er ook snel mee schakelen, dus de energiemix mag dan breed blijven. Het is wel verstandig om er op aan te sturen dat iedereen een warmtepomp heeft op het moment dat we serieus schoner energie opwekken. Over 10 tot 15 jaar misschien? Vergeet niet dat de warmtepomp die je vandaag koopt over 10 jaar weer vervangen moet worden.
Mark, 40% rendement is kolen. Steg haalt iets van ~60%.
De volledige focus op warmtepomp is wel te zot. Bijvoorbeeld nano-wkk kan een perfecte aanvulling zijn op warmtepomp door volledig synchroon lopen opwekking/verbruik. Zolang de eis van 60kW elektrisch vermogen voor EB teruggaaf blijft staan, is het een gemiste kans voor die apparatuur.
Een COP van 2-3,5 lijkt mij wel heel erg laag, waar komt dat vandaan?
Jeroen,
Dat is wat je in de praktijk haalt met een lucht/water warmtepomp. Maximaal 3,5 en afhankelijk van de buientemperatuur wordt dat minder. Dat komt niet uit 1 informatiebron.
Met water/water haal je een hoger rendement tot COP = 5.
Maar ik vind dat we moeten redeneren met wat realistisch is. Bodembronnen zijn vaak te duur. Want een investering van 15k, die na 10-15 jaar is afgeschreven is financieel niet interessant, laat staan dat mensen het uberhaupt kunnen financieren.
Gebaseerd op lucht/water mag je van geluk spreken als je 3,5 hebt gehaald. Dit weet je pas zeker na een jaar draaien. Er wordt veel geadverteerd met betere cijfers, maar wat er vergeten wordt is dat de warmtepomp voor veruit het grootste deel wordt ingezet als het buiten koud is. COP van 3,5 is dan vaak niet eens haalbaar. Neem ook mee dat het verwarmen naar douchewater temperatuur de COP flink drukt.
Ik heb dus niet veel aan brochures en getallen uit manuals. Ik ken alleen de cijfers uit de praktijk.
Desalniettemin ben ik zeer geinteresseerd als je praktijkvoorbeelden hebt die een betere COP hebben gehaald over een jaar lang draaien.
Gr,
Mark
Mark, zie dit Tweakers forum waar van ca 30 gebruikers de praktijkwaarden van hun warmtepomp worden bijgehouden. Zelfs voor lucht/water ligt het gemiddelde jaarrendement COP = >3,5 https://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1895151
Als het koud is, dan daalt de COP van de warmtepomp.
En wanneer wil je verwarmen? Inderdaad, als het koud is.
De professor heeft volledig gelijk. Het is onzinnig om een peperdure slecht werkende warmtepomp aan te schaffen om een besparing van 0 tot 5% CO2 te verkrijgen. Of erger, dat je meer CO2 gaat uitstoten.
Veel huizen, van voor 1990, zijn niet warm te krijgen met een warmtepomp. Afdoende isoleren is vaak niet mogelijk of zelfs verboden (monumenten). Veel burgers hebben domweg het geld niet om vele duizenden euro’s in hun huis te steken.
Gezien Duitsland juist overstapt op aardgas, getuigt het van wanbeleid om onze burgers van het gas te dwingen. Wij hoeven niet het beste jongetje van de klas te zijn. We kunnen huizen isoleren waar mogelijk, hybride verwarmen waar nodig en zo onszelf niet in grote schulden en ellende steken.
Hoe kom je erbij dat Dld op aardgas aan het overstappen is? Waaruit blijkt dat?
Gewoon even googlen.
Daaruit blijkt dat er fluctuaties zijn maar geen overstap trend. 10jaar terug was de aardgas consumptie gem. hoger… In 1996 was het verbruik net zo groot als in 2017, het laatste jaar dat CLEW vermeld. Zie bijgaand diagram.
https://uploads.disquscdn.com/images/1d5b6a0ca156b6f827a9bc856c59ca5a4842b1d18f02c49396d3ec40506d6b4b.png
Het is een goede aanname dat meerverbruik elektra voorlopig uit gascentrales zal komen. Voordeel dat die bij een lagere buitentemperatuur beter dan isonorm presteren.
Zon hoef je niet veel rekening mee te houden vanwege antikoppeling met warmtevraag. Wind kan de 490 omlaag drukken zodra er voldoende capaciteit is.
Warmtepompen doen dat niet, die zullen bij lagere buitentemperaturen een lagere cop hebben.
Maar dan zelfs met een cop van 3, is dat 165 om 180.
Load leveling zoals genoemd zou ik liever niet in de systeemtemperatuur doen, maar in een buffervat. Comfortabeler en verdere ontkoppeling warmtevraag en elektra aanbod mogelijk.
Niet per huis, maar als wijkutiliteit. Blokverwarming ipv individueel per huis kan de kosten op installatie en onderhoud drukken.
Zeker. Een richting als Ecovat spreekt met wat dat betreft zeer aan. Buffer en gering ruimtebeslag thuis. https://www.wattisduurzaam.nl/15187/energie-besparen/warmte-koude/woonwijken-aardgasvrij-dankzij-enorme-bak-water-en-windenergie/
Die kende ik nog niet.
Qua buffer zat ik nog klein te denken, zo een ecovat is ideaal.
En dat gaan we weer…. Triest dat een hoogleraar wordt weg gezet als leugenaar. Althans het verstrekken van foutieve info om zo zijn gelijk te halen over gas en CO2 uitstoot ten opzichten van warmtepomp. Misschien zijn diegene die pro warmtepomp zijn ervan bewust dat ook zij het niet kunnen laten om hun voordeel aan het verhaal te voegen en zo van het gas een zondebok te maken. Ik woon in nieuwbouw volgens normen 2019. Goed geïsoleerd huis. Mijn buren zijn van het gas af. En hun ervaring na 1 jaar met een lucht systeem. Ze zijn geschrokken van het stroom verbruik om het huis te verwarmen. Hun verbruik tegen die van ons is bijna 4x zo hoog. En dan te bedenken de buren zijn met 2, en ik met een gezin van 4. Misschien moet je bedenken wat dat aan CO2 kost aan productie van stroom. Natuurlijk de zonnepanelen. Ja mooi verhaal. Wist u dat als er teveel stroom terug geleverd wordt op het net, dat de converter het systeem gewoon uitschakelt. Dat de saldering er af gaat en we BTW gaan betalen voor stroom die jezelf hebt opgewekt.. Misschien is het plaatje iets groter dan we willen vertellen naar ieders voordeel. Iedereen heeft gelijk en meteen ongelijk. Er is altijd een tegen licht. Hier moeten we van gas af. In België gaan ze er nu pas op. Hier moeten we zonnepaneel. In Duitsland moeten ze eraf….. Mooi hè CO2 verduurzamen en wat we verzinnen. Misschien zouden we eens naar de mens moeten kijken in getallen. Oftewel meer mensen meer CO2 minder mensen minder CO2. Laten we de verantwoordelijkheid nemen in plaats dat we oplossing zoeken die helpen maar zo lang er als wereld niet 1 en de zelfde voornemen hebben het weinig nut heeft laat staan dat Europa het een en het zelfde doet. Dus zinloos om een hoogleraar zo in de zeik te zetten. Waar jezelf net zo goed kunt afvragen wat als iedereen gasloos gaat en de Nederlandse staat niet eens instaat is om zoveel stroom te kunnen leveren. Laat staan dat de kabels in de grond of op mast dit aankunnen. Nee dat gaat niet daar zijn ze niet op berekend.
Verandert niet dat we hier weer een hoogleraar hebben die mensen op het verkeerde been zet door met feiten te sjoemelen om het vriendelijk te zeggen (liegen is m.i juister omdat hij de werking van de warmtepomp kent).
De vraag is wat Smeulders drijft met deze publiciteitscampagne?
Wie hem daarbij helpt / sponsort?
In kern heeft Smeulders gelijk; De politiek wed op 1 eindoplossing, gas weg. Het totaalplaatje is complexer waarin er voor gas plaats blijft, al is het maar om als lage koolstofbevattende brandstof flexibiliteit te geven in de energievoorziening.
Flexibiliteit maakt een grotere fractie aan variabele bronnen (wind, zon, andere) mogelijk.
Verder verminderen is al onderweg, door de huidige uitbreidingen in stadsverwarming. Dat kost tijd, maar maakt ook veel alternatieve bronnen (Wkk, diepe geothermie, biomassa, afvalwarmte) mogelijk. Dus vol op warmtepomp is niet altijd de beste oplossing, oa door de beperkte capaciteit van het elektra netwerk.
Bv biogas kan ook goed door het goedkope (Want al in de grond) gasdistributienet verdeeld worden. Die productie kan komende jaren nog aardig toenemen oa door vervanging composteerinstallaties door vergisters.
Als Smeulders vindt dat er teveel gewed wordt op één oplossing dan moet hij dat zeggen en niet als een puber liegen met de cijfers…
Overigens is stadsverwarming mede vanwege de hoge kosten van het leiding netwerk eigenlijk nergens een competitieve oplossing. Ik zie geen reden dat dat komende decennia anders gaat worden.
Waar misschien, echter de warmtepomp wordt niet op een beter presenteerblad gegeven. De zelfde onwaarheden. Zoals capaciteit en zuinigheid…. Ik ga niet wijzen maar wat ik wilde zeggen is. De firma’s van warmtepompen liegen ook. Verwijzend naar voorbeeld buren.
Dat firma’s sjoemelen met feiten omtrent de producten die ze verkopen is al lang usance. Denk aan verbruikscijfers van auto’s, “Omo wast witter”, enz.
Echter dat hoogleraren mensen proberen te beïnvloeden met leugens is gelukkig niet normaal.
Nog even en het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek), enz. gaan gegevens verdraaien om de regering van dienst te zijn…
Fidel, hebben je buren er ook rekening mee gehouden wat de energieinhoud van het voorheen verbruikte gas was? Alleen naar elektra kijken is als relatieve verschillen in een grafiek waarbij de y-as niet op 0 begint.
Wat te verwachten is, van 3000 kWh E + 1200 Nm3 G (=~12000 kWh) 12000/3 [kWh/COP] = 3000+4000 = 7000 kWh E.
Meten is weten. Vergelijken van resultaat en offerte is verstandig, als dat sterk niet overeenkomt bij de installateur klagen. Dan kan die dat nagaan of er iets niet goed staat afgesteld. Als er niet minimaal cop van 3 wordt gehaald, is er iets fout.
Misschien nog wel erger dan de hoogleraar die de feiten verdraait is dat zijn tafelgenoten, met name de gespreksleiders blijkbaar geen moeite hebben gedaan zich in de zaken te verdiepen.
Journalisten behoren kritische vragen te stellen. Dat is wat professionele media onderscheidt (of zou moeten onderscheiden!) van Facebook, Twitter en allerlei forums waar iedereen kan roepen wat hij of zij wil.
De hoogleraar heeft gelijk, maar wordt ten onrechte aan de schandpaal genageld.
Vele duizenden euro’s uitgeven om een minimale hoeveelheid CO2-uitstoot te voorkomen is sowieso onzinnig. Daarnaast kan het bij oude woningen niet rens. En buurland Duitsland gaat net over op aardgas.
Desalniettemin horen journalisten zich te informeren en kritische vragen te stellen. Dan hoeven wij hier de discussie over de (al dan niet) leugens van de hoogleraar niet te voeren.
Waarom richten de journalisten zich niet op Jesse Klaver? Die maakt een rekenfout van een factor 10 m.b.t. de kosten van de warmtepomp, en beweert op het partijcongres dat warmtepompen thuis op zonnepanelen werken.
Je kunt van mening verschillen met de hoogleraar, maar 1. De man heeft in elk geval grotendeels gelijk 2. De man liegt niet. 3. De man heeft geen dubbele agenda.
Jesse Klaver is met zijn positie i.c.m. volledig gebrek aan kennis een veel grotere bedreiging.
Journalisten hebben een ‘creatief vak’ gekozen omdat ze niet zo goed in exacte vakken zijn.
Ik ben echter steeds meer geneigd om te denken dat ze gewoon lui zijn en liever slap ouwehoeren bij een vergadertafel dan de achtergrond van hun artikel bestuderen.
Niet iedereen kan quantum computers doorgronden, maar het verschil tussen kilowattuur en kilowatt, of tussen miljoen en miljard moet toch zelfs voor een journalist of een politicus te behappen zijn!
STEG centrale in deellast heeft ongeveer een rendement van 50%, 4,4kWh uit 1m3 gas, een warmtepomp met een jaarrendement/sCOP van 4,2, zoals meetresultaten op tweakers aangeven, resulteert in 4,4*4,2=18,48kWh warmte, meer dan het dubbele van wat de gemiddelde CV-ketel daadwerkelijk, 8,8kWh, produceert. Daarmee is de CO2 uitstoot dus ook < 50%. Ook bij oude woningen is het prima te doen, heb het zelf in een volgens 'kenners' kansloze begin jaren 70 woning, maar kijk ook eens op https://duurzamehuizenroute.nl/ wat er allemaal mogelijk is.
Jij bent nog steeds niet vrij van CO2 uitstoot. En dat gaat ook nooit gebeuren zolang we op het pad van windmolens / zonnepanelen / biomassa blijven. Wij gaan in een ontwikkeld land uit van leveringszekerheid. Dus moeten we gascentrales hebben.
Daarnaast is er niet alleen een dure warmtepomp nodig. Veel huizen hebben nog een tochtende houten vloer, een verwarmingsinstallatie die gemaakt is voor 90 graden, tochtende ramen en een ongeisoleerd dak. In een zeer gunstig geval ben je voor €5.000 klaar, maar de rekening kan ook oplopen tot €80.000 (zie Helmond).
Dus dat “gratis energie uit de lucht” (artikel) is je reinste onzin. Het is duur tot onbetaalbaar, en dan nog steeds niet CO2-vrij. De verkeerde weg dus.
Die gascentrales gaan op groene waterstof gas draaien (als het al gascentrales blijven, want met brandstofcellen kan het ook en dan onbemand)! Dat groene waterstof gas wordt gemaakt uit windmolen of zonnepanelen elektriciteit gedurende de tijden dat er overproductie is en elektriciteit dus erg goedkoop is
Overigens gaat de omzetting van elektriciteit naar waterstofgas al met een energetisch rendement van ~90%. Zelfs omzetting naar methaan gas (CH4) gaat al met een rendement van ~75%:
http://www.kit.edu/kit/english/pi_2018_009_power-to-gas-with-high-efficiency.php
Smeulders maakt nergens een 1:1 vergelijking tussen elektriciteit en aardgas. Hij gaat standaard uit van een COP van 3, zie bijvoorbeeld deze oude ingezonden brief van hem:
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/van-het-gas-af-meer-kosten-meer-co2~b53cd4fe/
Een COP van 3 is zeker niet pessimistisch, vooral als niet alleen de ruimteverwarming maar ook de warm tapwaterbereiding via een warmtepomp moet gaan lopen, of het woonhuis niet beschikt over een laag temperatuur afgiftesysteem (bijv. vloerverwarming).
Smeulders argumenten zijn overigens niet zozeer anti-warmtepomp of pro-aardgas maar vooral tegen het botte “van gas los” plan van de overheid om bestaande woningen geforceerd af te koppelen van het gasnet met suboptimale oplossingen zoals luchtwarmtepompen, infraroodstralers en biomassa. Deze “van gas los” aanpak heeft relatief hoge kosten per ton vermeden CO2.
Smeulders ziet meer heil in het isoleren van woningen en het installeren van PVT panelen (i.c.m warmtepompen), en in het ontwikkelen van klimaatneutrale brandstoffen ter vervanging van fossiel aardgas.
In plaats van Smeulders’ woorden (per ongeluk?) te verdraaien zou het m.i. beter zijn als je zou ingaan op zijn gefundeerde kritiek op het drieste “van gas los” besluit.
Bekijk de kassa video. Smeulders woorden worden niet verdraait. Hij presenteert verzinsels als feiten om zijn idee (eerst meer isoleren) geaccepteerd te krijgen. Dat noem ik liegen.
Bij Kassa en AT5 inderdaad überhaupt geen melding van het fenomeen COP. Kale vergelijking van 180 gr CO2 voor gasketel en 490 voor elektrisch verwarmen. Bij COP 3 zou warmtepomp bij deze cijfers al in het voordeel zijn.
Waarom is Smeulders zo’n leugenachtige publiciteitscampagne / reclamecampagne voor isoleren begonnen? Wie wat zit er achter?
En dat ontkent Smeulders ook niet.
Smeulders bekritiseert (terecht) de snelle opkomst van goedkope, zogenaamd “klimaatneutrale” (want gecombineerd met zonnepanelen) elektrische verwarming, zoals dit: https://www.thuisbaas.nl/faq-infraroodverwarming/
Tuurlijk, het stuk van Lubach was gisteren erg ongenuanceerd. Immers zal de warmtepomp in mijn visie een grote oplossing zijn, maar op twee aspecten heeft hij wel een goed punt:
1. Hoe gaan we genoeg duurzame elektriciteit opwekken op windstille dagen in de winter? Ik ben van mening dat hier fossiele brandstoffen -lees aardgas -, biogas van het vergisten van tuinafval of waterenergie (importeren vanuit Noorwegen of evt. waterstof) een oplossing kunnen bieden;
2. Het verkeerd focussen op isoleren. Het is een feit dat isolatie de snelste manier is van energie besparen. De technieken bestaan al en huizen met energielabel F t/m G kunnen al snel naar een hoger niveau worden getild door aanpassingen zoals het veranderen naar dubbel glas en/of dak- of muurisolatie. Waarom kunnen we hier niet meer op gaan focussen en dan met name op oude, krakkemikkige woningen in achterstandswijken.
Ben benieuwd hoe jullie tegen deze twee punten aankijken.
Ook oude en slecht geïsoleerde huizen kunnen met een warmtepomp worden verwarmd. Ik heb nu ruim zes jaar een Elga woon in een tussenwoning uit 1903. Ik was de eerste twee jaar niet tevreden want ik kon het niet goed warm krijgen. Ik heb daarna nog extra maatregelen getroffen (hr ++ glas, beneden opdek vloerverwarming op houten vloer, boven convectoren. Daarnaast heb ik het verwarmingsysteem zo ingeregeld dat niet het hele huis tegelijkertijd wordt verwarmd. Daarnaast nooit kouder dan 19,5 graden en nooit warmer dan 21 graden). Ik ben nu zeer tevreden. Ik verstook nu 2200 kWh extra electriciteit idd maar ook van ca 2700 m3 gas naar 1000m3. Wanneer het kouder wordt dan een graad of vijf, of bij harde en koude wind, is het niet meer te doen en gaat het systeem vanzelf met gas bijverwarmen. Ik denk wel dat het voor oude hoek of vrijstaande woningen een ander verhaal is. Maar bij mij werkt het gewoon. Op macroniveau zal ik inderdaad nog niet zoveel co2 uitstoot voorkomen maar dat zal ieder jaar beter worden. De kosten vallen ook wel mee. Het hr++ glas, de opdekvloer met vloerverwarming en de ja radiatoren hebben totaal rond de 14000 euro gekost.
Smeulders bedoelt niet warmtepomp versus cv . Een warmtepomp heeft voor zijn werking energie nodig dit is meestal elektra maar kan ook gas zij. Dan is gas energieefficienter.
De heer Smeulders heeft het wel degelijk over de gasketel vs elektrische warmtepomp. Zie bijv. diens AT5 ‘college’, te vinden op o.a. Youtube (zoeken op zijn naam). Na dat filmpje opnieuw gezien te hebben realiseer ik mij hoe dom of bewust (?) misleidend zijn beweringen op dit vlak zijn.
Hij zegt daarin letterlijk:
“Als ik naar de cijfers kijk, hier zie ik 180 gram CO2 (gasketel) en daar zie ik 400 gram (grid). Dus als ik van gas naar elektriciteit ga krijg ik meer CO2.”
Daarbij het hele COP-verhaal negerend. En dit is geen foutje want een stukje verderop doet hij het weer met de bewering dat we 10x zoveel energie uit gas gebruiken als uit het grid en we dus 10x zulke dikke kabels moeten hebben, wederom negerend dat je ‘slechts’ ~1/3 van de elektriciteit nodig hebt om dezelfde hoeveelheid warmte op te wekken.
Werkelijk beschamend.
Maar al zou hij dat wel bedoelen, zelfs dan is het incorrect. Ook een gasgestookte (absorptie) warmtepomp is fors efficienter en dus met minder CO2-uitstoot dan een gasketel.
Helaas weten we uit o.a. de sigaretten- en klimaatoorlog dat zelfs respectabele wetenschappers om monetaire/ideologische redenen soms hun academische standaarden kunnen laten varen bij onderwerpen buiten hun expertise (zie bijv. Naomie Oreskes’ Merchants of Doubt).
Wat is duurzaam, ik ben een gemiddelde monteur/installatie monteur die eigenlijk met zo min mogelijk techniek wat ingebouwd moet worden, wat anders ook weer onderhoud vraagt en dus een lage investering vraagt en ook langdurig meegaat denk aan 100 jaar of langer en altijd zonder onderhoud, het mooiste systemen zou zijn, creëer een kleine (test) installatie die al warmte opbouwt zonder dat deze gevoed moet worden met een CO2 bron, gas/elekta/hout ed. ,het is laag vermogend maar is al voldoende om bv. de kou van het leidingwater af te halen met een directe aansluiting (wel met wasmachine kraan en terugslagklep) aansluit op je wasmachine, materiaal kosten ongeveer 140 euro, en zoals ik berekende met de hulp van Wikipedia dat ik de investering na 16 jaar terugverdiend heb met de oude prijzen van voor 2022 +/- 0,23 ct 10 liter water opwarmen van 11 graden naar 20 graden en in de zomer naar 28 graden, wat nu gratis gaat. Het behoeft niet snel terug verdient te worden, vooral mijn voordeel was de rente is/was zeer laag anders zou het een stuk moeilijker uitkomen maar de insteek is toch de CO2 reductie, eenmalig bouwen (+/- 10 hobby werkuren ) en 140 euro (hobbygeld) De installatie is al bijna 18 jaar in bedrijf dus is nu bezig mij terug te betalen, het is nl. niet veel maar geeft ook CO2 reduktie nl. nihil maar alle kleine beetjes helpen toch, het is maar +/- 93 watt per wasbeurt.
Na degelijke montage benodigde materialen;
Houten plaat 120x120x15 mm, altijd droog 100 jaar +
Tyleenslang inwendig 16 mm 50 meter lang, 100 jaar +
Een aantal 20 mm beugels 100 jaar +
Enkele knelkoppelingen 15 mm 100 jaar +
Enkele meters koper 15 mm 100 jaar +
Terugslagklep 15 mm
Wasmachine kraan bestaand
Aantal keren wassen per week +/- 5 keer
1/4phi x d2 x 50 meter
Inhoud tyleenslang is ongeveer 10 liter dat is ruim genoeg om de eerste keer de wasmachine te vullen, daarna komt enkele keren een spoel proces wat juist met koudwater gedaan moet worden, tyleenslang warmt niet snel op want deze is gemonteerd in de schaduw van de zon.
Voedingsbron de Zon deze schijnt bijna elke dag naar binnen in de zolder trapportaal
Groetjes cwi