Eigen aardgas fikt prima, het fikt alleen niets groener dan importgas
De Britse overheid geeft volop ruimte aan nieuwe projecten voor de winning van olie en gas in het Verenigd Koninkrijk. In reactie gaan ook in Nederland opnieuw stemmen op om meer fossiele brandstoffen te winnen binnen de landsgrenzen.
Groot-Brittannië gaf recent meer dan 100 nieuwe licenties uit om te boren naar olie en gas in de Noordzee. De nieuwe productie van fossiele brandstoffen moet Groot-Brittannië minder afhankelijk maken van import.
Olie- en gasproducenten en verschillende commentatoren in de energiewereld pleiten ook in Nederland al jaren voor meer fossiele energiewinning in eigen land. Als gevolg van de aardgascrisis van 2021 en 2022 neemt de populariteit van productie van ‘eigen aardgas’ ook in de politiek opnieuw toe. In juli 2022 kondigde staatsecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) een versnellingsplan voor (nieuwe) gaswinning op zee aan. Begin 2023 pleitte ook de VVD voor meer binnenlandse gaswinning.
Toevoeging 9 augustus 2023. Het zat er in dat dit betoog tegengas zou opleveren maar het ging steviger dan ik had voorzien. Onderaan dit stuk behandel ik enkele punten die ik in het origineel klaarblijkelijk onvoldoende helder heb geformuleerd.
Schuif de recente chaos niet in de schoenen van klimaatbeleid
Beschikbaarheid van betaalbare energie is van groot belang voor elke economie. Leveringszekerheid en betaalbaarheid waren bijna een eeuw lang de hoofdvoorwaarden aan ons energiesysteem. Veel recenter kwam duurzaamheid daarbij. Zeker niet als hoofdvoorwaarde voor energiegebruik maar toch op zijn minst als streefdoel. In reactie op de hoge gasprijzen en zorgen over de beschikbaarheid van aardgas in de recente winters is meermaals geopperd dat alle aandacht voor duurzaamheid misschien teveel heeft afgeleid van de originele hoofdvoorwaarden (leveringszekerheid en betaalbaarheid) aan het energiesysteem.
Dat klinkt plausibel als je er 2 seconden over nadenkt, maar denk er nog 3 minuten langer over en het blijkt goeddeels borrelpraat. Het had immers niets met duurzaamheid te maken dat Europa 40% van zijn gas uit Rusland importeerde. Het had ook niets met duurzaamheid te maken dat de vulgraad van de gasbergingen in 2021 en 2022 onverantwoord laag bleef. Dat zat’m echt primair in onze aandacht voor dubbeltjes op de eerste rang.
De gefaseerde sluiting van het Groninger gasveld en de gefaseerde sluiting van kerncentrales in Duitsland zijn weliswaar aangemoedigd door politieke partijen en milieuorganisaties met groen in de naam, maar ook dit beleid had niets met klimaatbeleid te maken. Het ongepland stilleggen van kerncentrales in Frankrijk had evenmin met duurzaamheid te maken.
Duurzaamheid droeg bij aan leveringszekerheid en betaalbaarheid
De aandacht voor duurzaamheid van de laatste decennia maakte wel dat er toch flink wat wind- en zonneparken gebouwd zijn. Het aardgas dat niet geïmporteerd hoefde te worden voor gascentrales – vanwege die duurzame elektriciteitsproductie – bespaarde Europa sinds de start van de oorlog tientallen miljarden. Als we meer aandacht voor duurzaamheid hadden gehad, waren er nog veel meer wind- en zonneparken gebouwd. En wellicht ook nieuwe kerncentrales.
Als duurzaamheid meer aandacht had gekregen, waren meer woningen fatsoenlijk geïsoleerd en voorzien van aardgasvrije verwarming. Meer aandacht voor duurzaamheid betekent minder gasverbruik. Met méér aandacht voor duurzaamheid was de leveringszekerheid en betaalbaarheid van energie de afgelopen oorlogsjaren zonder twijfel beter op peil gebleven.
Het is dankzij een gebrek aan aandacht voor duurzaamheid dat in Nederland nog altijd ruim 80% van de energie die we gebruiken uit fossiele bronnen komt. Het grootste deel betreft aardgas. Een groeiend deel daarvan import.
Daarom is er wel iets te zeggen voor meer gaswinning in Nederland. Als we een groter deel van ons fossiele energiegebruik zelf produceren, vergroot dat de zekerheid dat we over voldoende betaalbare fossiele energie beschikken. Ook kan Nederland belasting heffen op de gasproductie, en daarmee de lasten voor huishoudens en bedrijven aanvullend verlagen.
Productie van eigen fossiele reserves als klimaatbeleid?
De hernieuwde aandacht voor leveringszekerheid en betaalbaarheid neemt niet weg dat aandacht voor duurzaamheid ook cruciaal blijft. Nederland, Groot-Brittannië en alle andere landen die nieuwe binnenlandse fossiele winningsprojecten overwegen, hebben zich tenslotte via verschillende internationale klimaatverdragen gecommitteerd aan CO2-reductie.
Grote klimaatambities en nieuwe fossiele productie rijmen heel lastig, maar dat neemt niet weg dat voorstanders van aardgaswinning in eigen land zich knap poëtisch uitdrukken over de duurzaamheidsvoordelen van deze keuze:
- Als je gas wint dicht bij de eindverbruiker verlies je minder energie in transport per buis of per schip.
- Als transport per schip niet nodig is, is energie-intensieve liquefactie van aardgas niet nodig.
- Op eigen grondgebied kunnen we stevige milieueisen en grenzen aan methaanlekkages stellen, en deze handhaven.
Dit zijn op zich zelf valide voordelen. Als je er 2 seconden over nadenkt dan lijkt aardgaswinning in eigen land niet alleen economisch en qua leveringszekerheid maar ook qua duurzaamheid best een goed idee.
Denk er nu nog eens 3 minuten langer over na. Deze duurzaamheidsvoordelen veronderstellen stuk voor stuk dat ons eigen – duurzamer gewonnen – aardgas de winning van aardgas in landen waaruit we nu importeren één op één vervangt.
Laten we elkaar niet voor de gek houden
De kans dat Qatar, Noorwegen, Australië, Rusland, de Verenigde Staten en andere grote exportlanden voor aardgas één op één minder aardgas gaan produceren wanneer wij meer van onze eigen fossiele bronnen aanboren, is nihil:
- De internationale gasprijzen liggen nog steeds goed boven het langjarig gemiddelde.
- De wereldmarkt voor aardgas is bepaald niet verzadigd. Gas dat wij niet afnemen, vindt elders afnemers.
- Meer gaswinning in Groot-Brittannië en Nederland betekent simpelweg meer aanbod van aardgas wereldwijd.
- Meer aanbod betekent een nieuwe balans tussen vraag en aanbod, ofwel; meer gasverbruik.
- Meer gasverbruik wereldwijd betekent meer CO2-uitstoot wereldwijd.
De gesuggereerde klimaatwinst van nieuwe fossiele winningsprojecten verdampt als je er 3 minuten goed over denkt.
De mark voor aardgas is een wereldmarkt. In het hypothetische scenario waarin de totale mondiale productie van aardgas gelijk zou blijven als Nederland meer volume toevoegt, zouden de huidige schaarste en hoge prijzen voor aardgas niets veranderen. Dan zouden we ons de moeite en het ongemak van eigen gaswinning net zo goed kunnen besparen.
In de echte wereld, waarin het energiegebruik nog elk jaar groeit, gaat alle energie die beschikbaar komt op. Meer aardgas winnen betekent meer aardgas gebruiken.
Een keuze voor meer binnenlands aardgas is geen klimaatbeleid
Als we besluiten om in eigen land meer aardgas te winnen, zijn we als land verantwoordelijk voor meer CO2-uitstoot. Dan veroorzaken we bij ons volle verstand extra klimaatverandering. Ook als we – net als de Britten – tegelijkertijd de ambities voor CO2-afvang en -opslag opschroeven. Meer CO2-opslag faciliteren kan en moet namelijk ook als we besluiten om geen nieuwe fossiele reserves aan te boren. De optie om deze cake in bezit houden én op te eten, bestaat simpelweg niet.
Schadelijker nog dan de directe extra uitstoot als gevolg van extra aardgaswinning, is het beeld dat internationaal ontstaat als westerse landen weer volop eigen fossiele reserves gaan exploiteren.
Als welvarende landen met ambitieuze klimaatdoelen, zoals Nederland en Groot-Brittannië, er al voor voor kiezen om nieuwe aardgaswinningsprojecten toe te staan, wat belet minder welvarende landen dan om eigen klimaatambities ook af te zwakken? Als we daar ook nog het schijnargument dat eigen gas duurzamer is bij aanreiken, is hek helemaal van de dam.
Hoe zouden toekomstige klimaatconferenties eruitzien als elk land dat nog fossiele energie verbruikt en nog fossiele reserves bezit deze reserves zou aanboren, ‘omdat dat nu eenmaal duurzamer is dan importeren’? Krimp van het verbruik en (dus) de productie van fossiele brandstoffen moet de norm zijn. Als landen als Nederland die norm niet zetten, wie dan wel?
Als de economische belangen of zorgen over leveringszekerheid op korte termijn nu echt even zwaarder wegen dan klimaatbeleid, kom daar dan gewoon eerlijk voor uit. Laten we iedereen bij de les houden die de komende verkiezingsperiode poogt om nieuwe binnenlandse gaswinning te promoten als groener dan import; Je redeneert uit je nek, en je weet het.
Toevoeging 10 augustus 2023
Geclusterd op basis van veel voorkomende of anderszins noemenswaardige interacties naar aanleiding van dit stuk.
Allereerst, ten overvloede. Een groot aantal reacties betrof punten die ik zelf in het geheel niet ter discussie stel:
- Ik herken en erken dat we in Nederland en Europa de komende jaren nog aardgas nodig hebben.
- Ik herken en erken dat de leveringszekerheid van aardgas belangrijk is.
- Ik herken en erken dat de betaalbaarheid van aardgas belangrijk is.
- Ik herken en erken dat de CO2-uitstoot en methaanlekkage bij gaswinning in Nederland beter onder controle is dan gemiddeld in gasexportlanden. Het ligt voor de hand dat dit ook bij eventuele nieuwe Nederlandse gaswinningsprojecten het geval zal zijn. Al hoop ik natuurlijk dat de gasexportlanden op dit aspect snel een poot bijtrekken.
- Ik herken en erken dat gas dat we hier winnen én opmaken niet vloeibaar gemaakt hoeft te worden voor transport.
Aan iedereen die mij op een of meer van deze punten aanviel; rustig maar, we waren het al eens.
Begrijpelijke verwarring 1. De titel boven dit stuk is bewust wat gemeen gekozen, want ongeacht de accuratesse van mijn argumenten in dit betoog waar. Bij verbranding is de emissie van aardgas praktisch onafhankelijk van de herkomst. In de winning en transport zijn er wezenlijke verschillen in emissie, zoals ik in het originele stuk en hierboven opnieuw bekrachtig.
Begrijpelijke verwarring 2. Mijn standpunt is dat je nieuwe gaswinning in Nederland niet moet promoten als duurzaam, en ook niet als duurzamer dan importeren van aardgas. Mijn standpunt is nadrukkelijk niet dat we geen nieuwe gaswinningsprojecten niet meer moeten toestaan. CO2-reductie en het goede voorbeeld geven zijn voor mij belangrijke argumenten om bepaald niet enthousiast te zijn over nieuwe gaswinningsprojecten. Echter besef ik ook dat het bijzondere tijden zijn, en dat leveringszekerheid en economische belangen nu mogelijk zwaarder wegen dan duurzaamheidsargumenten.
Verdringing van aardgasproductie. Mijn primaire argument om duurzaamheidsclaims op Nederlands aardgas in relatie tot geïmporteerd aardgas te verwerpen, is de aloude wet van vraag en aanbod. Nieuw aanbod van aardgas door Nederlandse productie veroorzaakt een nieuw evenwicht tussen vraag en aanbod en dus naar alle waarschijnlijkheid een hoger verbruik van aardgas wereldwijd. Mijn grootste irritatie bij duurzaamheidsclaims op Nederlands aardgas is dat deze te verwachten groei in het wereldwijde gasverbruik als gevolg van meer gasproductie niet geadresseerd wordt. Het effect van de keuze voor nieuwe Nederlandse gaswinning is bij herhaling impliciet voorgesteld als een 1-op-1 substitutie van eenzelfde volume aardgasproductie in het buitenland. In een wereldgasmarkt die bepaald niet verzadigd is, is dat onwaarschijnlijk.
In het originele stuk claim ik overigens niet het 180-graden tegendeel, namelijk dat de toename van het wereldwijde gasverbruik 100% van de toename in de Nederlandse gasproductie zal zijn. Ik weet niet hoe de verhouding zal liggen. Dat weet niemand precies, al zijn er zeker experts die dit beter kunnen inschatten dan ik.
Bron: Gaswinning op de Noordzee en de afspraken daarover in het Akkoord voor de Noordzee (CE-Delft, 2022).
Als aanvulling op het originele stuk heb ik gepoogd te benaderen waar het omslagpunt ligt waarop de duurzaamheidswinst van de lagere emissies bij Nederlandse gaswinning teniet wordt gedaan door groei in het wereldwijde gasverbruik. Ik ga daarbij uit van ±60 kg CO2-eq/GJ uitstoot in de keten van winning tot verbranding voor Nederlandse gasproductie (in kleine velden of offshore) en ±83 kg CO2-eq/GJ uitstoot in de keten van winning tot verbranding voor (vloeibaar) uit de VS geïmporteerd aardgas, afgelezen uit de bijgevoegde figuur in een rapport van CE-Delft. De uitstoot in de keten bij verbranding in Nederland ligt voor in Nederland gewonnen aardgas dus 28% lager dan voor uit de VS geïmporteerd aardgas.
In het meest positieve scenario, waarin elke in Nederland gewonnen kuub gas één kuub in de VS gewonnen gas vervangt, ligt de wereldwijde broeikasgasuitstoot ten opzichte van een scenario waarin Nederland geen nieuwe gasvelden aanboort wereldwijd ±23 kg CO2-eq/GJ lager. In het meest negatieve scenario, waarin de in Nederland extra gewonnen kuubs niets veranderen aan de huidige wereldwijde gasproductie, is de wereldwijde broeikasgasuitstoot ten opzichte van een scenario waarin Nederland geen nieuwe gasvelden aanboort wereldwijd ±60 kg CO2-eq/GJ groter.
Het omslagpunt ligt dan bij 38%. Als de wereldwijde gasproductie over de volledige periode dat een nieuw Nederlands gaswinningsproject in productie is met zekerheid minder dan 38% van het in Nederland gewonnen volume groeit – ten opzichte van een scenario waarin Nederland geen nieuwe gasvelden aanboort – is nieuwe Nederlandse gaswinning gunstig in het kader van het beheersen van klimaatverandering. Wie overtuigend aannemelijk kan maken dat deze grens over de looptijd van een nieuwe winningsvergunning inderdaad niet bereikt wordt, mag claimen dat nieuwe gaswinning in Nederland wat betreft de toename van broeikasgassen in de atmosfeer beter is dan importeren.
En daarbij hoort dan dus in ieder geval ook een verrekening van de geclaimde broeikasgasreductie. De veel genoemde 30% reductie is op basis van de cijfers van CE-delft al een overschatting van wat mogelijk is bij 100% verdringing. Elke procent verdringing minder, beperkt de maximale broeikasgasreductie.
Verdringing van kolenstroom. Een aantal lezers voerde aan dat van verdringing van aardgasproductie elders nieuwe Nederlandse gaswinningsprojecten inderdaad vermoedelijk niet direct duurzaam maken, maar dat het extra aardgas via gascentrales productie van elektriciteit in kolencentrales verdringt. Ik acht het niet onaannemelijk dat dat zal gebeuren maar laat de bewijslast dat dit in voldoende mate gebeurt om wereldwijd een netto broeikasgasreductie af te dwingen ook hier graag bij diegenen die deze claim doen. De onderliggende aanname lijkt dat elektriciteit goedkoper zal zijn met nieuwe Nederlandse gaswinning dan zonder, dus ook hier spelen de wetten van vraag en aanbod.
Daarmee is het ook de vraag of het directe vergelijk tussen gas en kolen fair is, want een hoge elektriciteitsprijs maakt ook de bouw van nieuwe emissievrije elektriciteitsproductie aantrekkelijker.
Tegenvoorbeeld met windpark. Daarmee komen we op een volgend punt dat vaker is aangedragen; de redenatie die ik volg om aannemelijk te maken dat nieuwe aardgaswinning in Nederland niet duurzaam is, kun je ook hanteren om te claimen dat de bouw van nieuwe windparken niet duurzaam is. Daar kan ik echt niet in mee.
Met nieuwe windparken weet je zeker dat je zelf nihil uitstoot en is de impact op de mondiale CO2-emissies zelfs bij 0 verdringing van fossiel energiegebruik nog altijd neutraal. Tevens investeer je in het succes van windenergie en toon je de rest van de wereld dat je het afscheid van fossiele brandstoffen wil versnellen.
Met nieuwe gaswinning weet je zeker dat je zelf uitstoot veroorzaakt en is de impact op de mondiale CO2-emissies alleen bij vrij hoge percentages verdringing – waar we in Nederland geen enkele invloed op hebben – neutraal of positief. Tevens investeer je in het succes van aardgas en toon je de rest van de wereld dat je het uitfaseren van fossiele brandstoffen op de lange baan schuift.
Minder snelle afname. Een aantal lezers voerde aan dat de Nederlandse gaswinning al sterk afgenomen is, en nog steeds afneemt. Nieuwe gaswinningsprojecten veroorzaken dus geen toename maar op zijn best een minder snelle afname van de Nederlandse gaswinning. Dat punt doet wat mij betreft ter zake in relatie tot economische belangen en leveringszekerheid. Niet in relatie tot de geclaimde duurzaamheid, waartegen ik ageer. Bij elk nieuwe project veroorzaak je gaswinning ten opzichte van een scenario waarin dat project niet vergund was.
Marginale verschillen. Een aantal lezers voerde op dat het geproduceerde volume van nieuwe Nederlandse (en Britse) gaswinningsprojecten op wereldschaal marginaal zou zijn. Dat kan best wezen, maar elke individuele stap die resulteert in meer of minder broeikasgassen in de atmosfeer is op wereldschaal marginaal. Toch moeten we het als wereld hebben van al die marginale stappen die resulteren in minder uitstoot. Dat behoeft hopelijk geen nadere toelichting.
Tot slot. Al met al ben ik nog even overtuigd van mijn standpunt dat nieuwe Nederlandse gaswinningsprojecten promoten als zijnde duurzaam absoluut niet past. Nieuwe gaswinningsprojecten vallen zoals gezegd op basis van leveringszekerheid en economische aspecten eventueel te verantwoorden, en dat zou dan ook genoeg moeten zijn. Sleep er gewoon geen duurzaamheidsargumenten bij die op zijn best niet hard te maken zijn.
Ondertussen publiceerde De Telegraaf vanochtend een groot betoog voor nieuwe gaswinning in Nederland, met daarin opnieuw de claim dat Nederlands gas gebruiken 30% broeikasgasreductie levert in vergelijk met importeren. Opnieuw zonder rekenschap te geven van de extra gasvraag die extra aanbod van aardgas naar alle waarschijnlijkheid op wereldschaal induceert. Ik hoop dat redacteuren in de toekomst echt kritischer zijn op deze redeneerlijn.
Als laatste wil ik nogmaals benadrukken dat ook het beeld van ‘westerse landen met grote klimaatambities en wijzende vingertjes die zelf weer nieuwe fossiele winningsprojecten opstarten’ er echt toe doet. En aan dat punt nam gelukkig vrijwel niemand aanstoot. Naar mijn inschatting is effect van deze beeldvorming op toekomstige internationale onderhandelingen over klimaatbeleid aanmerkelijk schadelijker dan alle broeikasgasreductie die je eventueel zou boeken via (aantoonbare) verdringing van vuilere gasproductie in het buitenland en/of kolenstroom. Maar daar mag en zal iedereen vast anders over denken.
Imagecredit: Adobe, bewerkt.
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
De markt zoekt continue naar een balans in vraag en aanbod. Met of zonder Nederlandse productie!
Daarom bij voorkeur produceren in Nederland waar je strengere normen t.o.v. rest van de wereld kunt verwachten, bijdrage doet aan energiezekerheid en nationaal inkomen, en op een meer duurzame manier produceert. Schaliegas via LNG per schip importeren is veel minder efficiënt en geeft veel meer methaan emissies (tot 1/3 van de totale emissies) dan een lokaal gasveld via pijpleidingtransport.
Opportunity van lokale gasvelden is blauwe waterstof upstream produceren en CO2 direct opslaan. Dan heb je een energiedrager waarmee je waterstof feed-stock en ‘hard to abate’ sectoren (ca. 12% van ons totaal energiegebruik) kosteneffectief en met bekende technologie kunt verduurzamen. In vergelijking met CCS is de CO2 afvang efficiënter en is geen retour infrastructuur van CO2 nodig.
Moleculaire schone energiedragers zijn hard nodig naast elektrificatie om de energie transitie in voldoende mate te kunnen realiseren.
Effectief klimaatbeleid is gericht op belasten uitstoot door carbon taks systemen zoals ETS en CBAM. Wereldwijd wordt dit steeds meer gezien en verder ontwikkeld … maar nog niet snel genoeg!
Overschot van gelijk, strategisch ook beter van dat aardgas te laten zitten en het geld te gebruiken om woningen te isoleren.
Winst onmiddellijk van het een jaar op het ander minstens 50 % !!!
Maar wat met de industrie?
Als huishoudens deze inspanning moeten doen moet de industrie eerst van het gas af.
Waar zijn de ingenieurs van weleer?
Hittegolven, Orkanen, Overstromingen, Bosbranden, Droogte en Miljarden Schade door Natuurrampen. Het is er al en de Gas Olie Kolen Lobby is nog steeds succesvol.
Eens … een ramp, nu al! Ik voel ook veel urgentie en ben niet werkzaam in de olie en gas sector, maar uiteindelijk bepaald de vraag. M.a.w. U, ik en allen. Als wij niet produceren doet iemand dat buiten Nederland wel, zolang we de vraag niet aanpassen. Belasten van uitstoot lijkt me daarom veel effectiever …
Organisatiss en media schetsen dit beeld, maar statistisch gezien zijn orkanen en bosbranden helemaal niet toegenomen de oaatste decennia. Er wordt angst gezaaid over zeespiegelstijging, maar dat zijn vooral computermodellen want die toegenomen stijging is er nog niet. Ook de berichten over de hittegolven zijn deels overtrokken: diverse berichten over records kwamen uit voorspellingen ipv metingen, en diverse metingen waren op basis van niet-officiele weerstations die qua opzet/omgeving/historie geen betrouwbaar beeld geven.
Hoi Thijs, allereerst een zeer lezenswaardig en prikkelend stuk! Ik zeg maar gelijk: ik ben geen expert op dit gebied, maar toch deze reactie. Ben benieuwd naar je reactie.
Je geeft aan, dat Nederlands gas dan wel gemiddeld zo’n 28% groener is (per m3) dan importgas uit VS/Rusland, maar het levert mondiaal gezien geen winst op voor het klimaat. Als er 1 kuub importgas niet op de markt komt omdat wij 1 kuub zelf produceren, scheelt dat zo’n 28% aan CO2 reductie. Maar, die kuub importgas komt toch wel op de markt, stel je. En ze zullen die dan aan anderen leveren, wat tot uitstoot leidt.
De vraag is dus of die extra kuub daadwerkelijk op de markt komt. De gasindustrie die de duurzaamheidsclaim maakt gaat ervanuit dat alles wat wij extra produceren, niet geproduceerd wordt (door, laten we hier aannemen, VS/Rusland). Dat is wellicht te optimistisch gesteld (maar niet ondenkbaar). In het artikel stel je allereerst precies het tegenovergestelde: dat alles wat wij nu importeren, straks nog steeds geproduceerd wordt (bovenop dat wat wij extra produceren) omdat wereldwijd de vraag groter is dan aanbod. Dat is wellicht te pessimistisch gesteld (maar niet ondenkbaar). Later in het addendum maak je een sommetje waarbij je stelt dat de duurzaamheid teniet gedaan is, als de globale groei van het aanbod (als gevolg van de extra Nederlandse productie) groter is dan 38% van de nieuwe Nederlandse volumetoename (23/60e). Als Nederland bijvoorbeeld 6 bcm/jaar extra gaat produceren (huidige NL jaarproductie ±18 bcm; dus een bijna onrealistisch hoge toename), dan zal de wereldwijde groei van het aanbod niet meer dan 2 bcm mogen bedragen (puur en alleen als gevolg hiervan) om nog duurzaam te zijn (ongeveer 0.05% van de wereldgasproductie). De groei van de wereldgasproductie is de laatste jaren (corona uitgezonderd) gemiddeld +1-3% per jaar (±80 bcm/jr).
En hier zit misschien wel het probleem. Je kan dit nooit helemaal hard maken, die 38%. Wat is precies het wereldwijde effect van deze kleine toename van het extra Nederlandse aardgas op de wereldmarkt? De wereldgasvraag stijgt en is nu zo’n 4000 bcm/jaar. Is het wel te verwachten dat de Nederlandse aardgastoename significant effect zal hebben op deze markt? Omdat globale vraag groter is dan aanbod, zou je er ook vanuit kunnen gaan dat het aanbod sowieso toch wel toeneemt, ongeacht of wij de kraan opendraaien, en ongeacht waar het gas vandaan komt. Je zou dan kunnen stellen dat het dan juist wel beter is dat “ons” gas van eigen bodem komt in plaats van bijv uit VS/Rusland. (Het maakt dus wel degelijk uit hoe groot onze gasdruppel op de wereldwijd gloeiende gasplaat is)
Overigens: voor het extra gas dat VS/Rusland nog eventueel zouden blijven produceren (terwijl wij wat extra produceren), maakt het, lijkt me, wel uit wat er met dit gas gebeurt: zou het bv steenkool kunnen verdringen? Of verdringt het juist helemaal niets en komt het er alleen bij? Maar dit zou je voor elke aanbodtoename kunnen stellen, dus gaat hier denk ik niet helemaal op (?)
Al met al hangt het dus heel erg af van je aannames of je kan claimen dat nieuw Nederlands gas duurzamer is dan importgas. Aanames die heel erg onzeker zijn, ook in “jouw” berekening (Evenzo kan jij niet hard maken dat je over de 38% heen gaat) . Wellicht levert het niet zoveel reductie op als de gestelde ±28%, maar helemaal geen reductie lijkt ook onwaarschijnlijk. De vraag/aanbod discussie lijkt dus weinig relevant in deze, vanwege de complexe aannames. Iedereen kan het zijn kant op redeneren en ons beider schetsen van de werkelijkheid zijn slechts een van de vele mogelijke scenarios. Dus inderdaad: het zou sterker zijn als de nieuwe projecten puur en alleen te verantwoorden zijn op basis van economische en leveringszekerheids-overwegingen (en wellicht ook het goede voorbeeld, zie onder ;))
Overigens heeft Martien Visser in 2016 en 2022 laten zien dat, in ieder geval in Nederland, de prijselasticiteit van gas tijdens de recente energiecrisis (en de lange periode daarvoor) zeer laag is, slechts zo’n 0-2%. Met andere woorden, als het aanbod toeneemt en de prijs daalt, neemt de vraag maar 0-2% toe (De vraag is in hoeverre dit op wereldschaal ook geldt)
In het andere argument dat je aanhaalt generaliseer je de Nederlandse situatie naar “de westerse landen”, als zij “weer volop hun eigen fossiele reserves gaan exploiteren”. Let wel, we hebben het hier over (heel) klein bier. En dat we op deze manier geen goed voorbeeld geven, want hoe zal er over Nederland of de EU gepraat worden op de volgende klimaatconferentie: als het land die weer nieuwe gaswinning opstart!? Nemen we hen nog wel serieus op zo’n conferentie?
Want let wel, we hebben het hier over heel klein bier (ordegrootte ±0.01% toename in wereldproductie).
Want vraag je af: tonen we de wereld nu wél het goede voorbeeld door flink te importeren? Tonen we de wereld nu wél het goede voorbeeld door uit te stralen dat NIMBY eigenlijk best prima is? Dat wij, Nederlanders níét de lasten op ons willen nemen, maar wél de lusten? Geef je niet juist hierom een heel goed voorbeeld door lokaal aardgas te gaan produceren? Je neemt hiermee juist lokaal verantwoordelijkheid voor je eigen productie en uitstoot. Ethisch gezien lijkt mij dit juist helemaal niet slecht, maar goed. Op de klimaatconferenties weet men echt wel dat wij, NL en EU, nu goeddeels ons gas importeren. Juist wellicht (deels) daarom wordt er maar al te vaak naar de EU gekeken als hypocriet, wanneer we met ons belerende klimaatvingertje naar andere landen wijzen: omdat wij niet meer bereid zijn om zelf de lasten op ons te nemen, terwijl wij intussen nog wel smullen van onze lusten.
Manuel